تجربه ذی‌قیمت یک سال مذاکره مستقیم و علنی ایران با آمریکا!

سیاسی نوشت

1 شهريور 1393 ساعت 10:41

وبگاه "نسیم توسعه" نوشت:

پرونده هسته‌ای یا مذاکرات هسته‌ای ایران با غرب را باید یکی از مؤلفه‌های برقراری مذاکره علنی و آشکار ایران با امریکا بعد از حدود ۳۵ سال تنش و نفی مذاکره از سوی دو کشور، قلمداد نمود. مذاکراتی که بعد از دوره‌های متعدد مذاکرات غیر رسمی و غیر رسانه‌ای، موجب ایجاد امید و خوش‌بینی به آینده روابط ایران و امریکا نیز شده بود.

دولت یازدهم به ریاست‌ دکتر روحانی با اعلام سیاست برقراری روابط با تمام کشورهای جهان در سایه احترام متقابل و انتخاب دکتر ظریف که شخصیتی کارکشته و با سابقه علمی و عملی در امور دیپلماتیک می‌باشند، قدم در راه تغییر سیاست خارجی ایران و استفاده از تاکتیک تعامل و همکاری با کشورهای مختلف جهان گذاشتند.

یکی از مهم‌ترین پرونده‌های ایران و بلکه جهان بعد از پرونده اعراب و اسرائیل طی دو دهه اخیر را باید پرونده هسته‌ای ایران و مذاکرات درازمدت و فرسایشی آن دانست.

دکتر روحانی و دولت یازدهم که با اجازه رهبر معظم انقلاب و در چارچوب فرمایشات ایشان که بارها فرموده‌اند:( ما قبلاً هم اعلام کرده بودیم که نظام جمهوری اسلامی ایران، در موضوعات خاصی که مصلحت بداند، با این شیطان -برای رفع شرّ او و حل مشکل- مذاکره خواهد کرد).۱، به دور جدیدی از فرآیند مذاکرات هسته‌ای با غرب وارد شدند. در این مرحله که هم‌اکنون نزدیک به یک‌سال از آن می‌گذرد، مذاکره آشکار ایران و امریکا در بالاترین سطح خود یعنی در سطح وزیران امورخارجه دو کشور بعد از گفتگوی بی‌سابقه دو رئیس جمهور یعنی آقایان حسن روحانی و باراک اوباما، آغاز و در چندین نشست گروه ۱+۵ با ایران نیز ادامه داشته است.

مذاکرات سخت و تخصصی ایران و ۱+۵ طی یک‌سال اخیر و با شش نشست مهم در وین دنبال شده است که طی این مدت و در حالی که ایرانیان و نظام جمهوری اسلامی ایران با نشان دادن حسن‌نیت خود، حاضر به پذیرش و اجرای برخی اقدامات اعتمادساز شده‌اند، غربی‌ها و به خصوص امریکا همچنان از تاکتیک عدم توافق به جای توافق بد، سخن می‌گویند!

زیاده‌خواهی‌ و روحیه استکباری امریکا و متحدان غربی‌اش را در تمام یک‌سال اخیر به خوبی می‌توان مشاهده نمود، در سوی مقابل هر چند اخبار چندانی از محتوای مذاکرات و مفاد آن در ایران منتشر نشده است، اما تیم مذاکره کننده و شخص دکتر ظریف به تعدد بر رعایت خطوط قرمز نظام جمهوری اسلامی ایران، حفظ استقلال، عزت و شرافت ایرانیان در این مذاکرات تأکید نموده و نسبت به زیاده‌خواهی، تعلل و بلکه کارشکنی غرب در مذاکرات و دست‌یابی به توافق نهایی، هشدارهای صریح و محکمی نیز داده‌اند.

مذاکرات یک‌سال اخیر و موافقتنامه اولیه آن یا همان نقشه راه مذاکرات در کشورهای دو طرف اصلی مذاکره یعنی ایران و کشورهای غربی، مورد تحلیل، نقد و انتقادات بسیاری قرار گرفته است. در ایران نیز این انتقادات در ابعاد مختلف به تحلیل مذاکرات پرداخته و در برخی مواقع از حد انتقاد نیز خارج شده و اصل مذاکره با امریکا را مردود و بلکه خیانت به نظام جمهوری اسلامی ایران قلمداد نموده‌اند!

اینجانب که طی مقالات مختلفی چه در زمان دولت دهم و چه در دولت یازدهم به ضرورت مذاکره مستقیم و آشکار ایران و امریکا در مسئله هسته‌ای، پرداخته بودم نیز از برخی اعمال و سخنان تیم مذاکره کننده و مشاوران دولت یازدهم در زمینه بزرگ‌نمایی مذاکره با امریکا و خوش‌خیالی برای حل همه مسایل و مشکلات ایران با مذاکرات مذکور، انتقاد داشته‌ام، اما هرگز اصل این مذاکرات و تماس‌های در سطح عالی مدیران ایران و امریکا را مردود و خیانت به نظام قلمداد نکرده‌ام.

مذاکرات مستقیم ایران و امریکا در بحث انرژی هسته‌ای هر چند دارای برخی معایب کوچک بوده است اما در نهایت ضمن نشان دادن توان، ظرفیت و استعداد نظام و تیم مذاکره کننده ایران در برابر امریکا و مذاکره کنندگان خود بزرگ‌بین آمریکایی، دارای محاسن بیشماری برای نظام و پرستیژ بین‌المللی آن نیز یوده است، محاسنی مانند:

یکم: شکست تابوی ایران هراسی در غرب و امریکا.

دوم: تغییر اجباری رویکرد امریکا و غرب از بحث گزینه نظامی به گزینه سیاسی و مذاکره.

سوم: نمایش قدرت دیپلماسی ایرانی و ایرانیان در صحنه مذاکرات سخت با امریکا.

چهارم: انداختن توپ بدقولی و عدم انعطاف در مذاکرات و بحث هسته‌ای به میدان امریکا.

پنجم: نشان دادن چهره واقعی امریکا و خوی استکباری آن در مذاکرات.

مذاکرات ایران با امریکا در مذاکرات هسته‌ای توانست تأثیر مثبتی بر آراء و افکار عمومی در امریکا و غرب در مورد حسن‌نیت ایران داشته باشد و پروژه ایران هراسی در غرب را تا حدودی خنثی سازد. امریکا با تبلیغات گسترده طی حدود چهار دهه اخیر سعی داشت تا در افکار عمومی امریکا و غرب، ایران را یک کشور و نظام منزوی، قانون شکن و غیر متعامل در صحنه بین‌المللی نشان دهد که مذاکرات مستقیم ایران و امریکا توانسته است این تاکتیک ایران هراسی را خنثی نموده و چهره‌ای بسیار ملایم‌تر از سیاست‌های ایران را در افکار عمومی امریکا و غرب به نمایش بگذارد.

غرب، امریکا و اسرائیل که سعی داشتند با نشان دادن عدم انعطاف ایران برای مذاکره آشکار و علنی با امریکا، از تاکتیک گزینه‌های روی میز و به خصوص گزینه نظامی در تقابل با حقانیت ایران در استفاده از انرژی هسته‌ای استفاده نمایند، مجبور به پذیرش مذاکره با ایران شده و به آرزوی چند دهه‌ای خود برای مذاکره علنی با ایران دست یافتند!

این مذاکرات و روند آن نشان داده است که علیرغم ترس و واهمه برخی منتقدان و مخالفین داخل ایران از مذاکره ایران با امریکا به خصوص در زمینه توانایی امریکایی‌ها در مذاکره و گفتگوی مستقیم، ایرانیان و به خصوص تیم مذاکره کننده ایرانی از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های لازم در زمینه مذاکره با امریکا برخوردار بوده و قادر به حفظ منافع ایران در هر شرایط و مذاکره‌ای هستند.

امریکا و برخی منتقدین و مخالفین نظام جمهوری اسلامی که طی چند دهه اخیر ایران را به عدم مذاکره و انعطاف در مقابل امریکا متهم کرده و توپ مشکلات فی‌مابین را به زمین ایران می‌انداختند، در پی این مذاکرات متوجه شدند که امریکا و سیاست‌های زیادی‌خواهانه آن، مانع مذاکرات و روابط دو طرف بوده و هم‌اکنون توپ تقابل و سردی روابط ایران و امریکا به میدان امریکا انداخته شده است.

مذاکره با امریکا که در دولت دهم و توسط دکتر احمدی‌نژاد نیز مطرح شده بود، با فراهم شدن شرایط آن در دولت یازدهم به ثمر نشسته، ایران و امریکا به مذاکره مستقیم در سطح وزیران امورخارجه خود پرداخته و نتایج آن به خصوص در افکار عمومی جهان و به سود ایران قابل مشاهده است.

از سوی دیگر دولت یازدهم در مقابل انتقادات وارده بر روند مذاکرات با در پیش گرفتن برخی تقابل‌ها با دیگر جریان‌های سیاسی داخلی، از تعامل و اجماع ایرانیان در این زمینه کاسته است. نمونه بارز این تقابل دولت با منتقدین را می‌توان در انتقادات و سخنان دکتر روحانی در یک‌سال اخیر و به خصوص نشست سالانه مسؤلین امورخارجه و سفرای ایران در کشورهای خارجی مشاهده نمود، آنجا که دکتر روحانی منتقدین و شاید به قول خودشان اقلیت تخریب کننده و ضد منافع ایران را به جهنم حواله نموده و می‌گویند:( یک عده به ظاهر شعار می‌دهند ولی بزدل سیاسی هستند و تا حرف مذاکره پیش می‌آید می‌گویند ما می‌لرزیم. به جهنم؛ بروید یک جای گرم برای خود پیدا کنید. خداوند شما را ترسو و لرزان آفریده است).۲

به هر حال یک سال مذاکره با غرب و به خصوص مذاکره مستقیم با امریکا را باید تاکتیکی مناسب در سیاست خارجی دولت یازدهم برشمرد که اکنون باید به بازبینی و بررسی بازخوردهای آن بر اهداف و منافع ایران در سطح منطقه و جهان، پرداخت. همانگونه که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب در دیدار مسؤلان وزارت امورخارجه، سفرا و رؤسای نمایندگی‌های ایران در خارج، ضمن برشمردن خواص مذاکره با امریکا و اقتدار مذاکره کنندگان ایرانی طی یک‌سال اخیر می‌فرمایند:( البته مسئولان ما در نشست‌ها در جواب طلبکاری آنها، جواب‌های قوی‌تر و گاهی گزنده‌تر دادند، اما در مجموع معلوم شد مذاکره برخلاف تصورات برخی‌ها، به هیچ چیز کمک نمی‌کند).۳

رهبر معظم انقلاب در همین دیدار خود با مسئولان وزارت امورخارجه، علیرغم اینکه به صراحت از دشمنی و کینه ذاتی امریکا با ذات و ماهیت نظام ایران سخن گفته و مذاکره با امریکا را موجب کاهش دشمنی آنها با ایران نمی‌دانند، اما مجدداً به ادامه مذاکرات توصیه نموده و می‌فرمایند:(البته در زمینه‌ ادامه‌ مذاکرات هسته‌ای، منع نمی‌کنیم و کاری که دکتر ظریف و دوستانشان شروع کردند و تا امروز هم خوب پیش رفتند، دنبال می‌شود. اما این یک تجربه ذیقیمت دیگر برای همه بود که متوجه شویم نشست و برخاست و حرف زدن با آمریکایی‌ها، مطلقاً تأثیری در کم کردن دشمنی آنها ندارد و بدون فایده است).۴

به هر حال باید مذاکرات مستقیم ایران با امریکا طی یک‌سال اخیر را یک تجربه مهم و البته در صورت همدلی و اجماع داخلی، یک تاکتیک بسیار کارآمد در سیاست خارجی ایران دانست. اجماع و همدلی ایرانیان در قبال ادامه مذاکرات هسته‌ای با ۱+۵ و مذاکره مستقیم با امریکا که مورد تأیید رهبر معظم انقلاب نیز می‌باشند، باید با نقد منتقدین و سعه صدر مسؤلین همراه باشد.

امیدواریم دولت یازدهم و رئیس جمهور محترم ضمن بازنگری در ادبیات خود در قبال منتقدین دلسوز، از صدور حواله جهنم برای منتقدین داخلی مذاکرات هسته‌ای و مذاکره با امریکا، خودداری نموده و فضای مناسب برای اجماع، همدلی و انسجام ایرانیان را فراهم نمایند تا بیگانگان نتوانند از فضای تقابل و تنش داخلی ایران به سود اهداف و سیاست‌های خود سوءاستفاده نمایند.

منابع:

۱- پایگاه‌ اطلاع­رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه­ای – موسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی. ۱۹ /۱۳۹۲/۱۰٫ به آدرس‌‌:

ttp://farsi.khamenei.ir/news-content?id=24939

2- سایت خبری تحلیلی تابناک. ۱۳۹۳/۰۵/۲۰٫ به آدرس: http://www.tabnak.ir/fa/news/424480

3- پایگاه‌ اطلاع­رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه­ای – موسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی. ۲۲ /۱۳۹۳/۰۵٫ به آدرس‌‌:

http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=27180

4- پایگاه‌ اطلاع­رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه­ای – موسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی. ۲۲ /۱۳۹۳/۰۵٫ به آدرس‌‌:

http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=27180

انتهای پیام

کد مطلب: 18552

آدرس مطلب: https://www.baham91.ir/vdcaumn6.49nam15kk4.html