همه با هم - باز شناسي تلاوت قرآن

وبلاگ طلاب نوشت:تلاوت قرآن كريم آدابي دارد كه در كتب اخلاق اسلامي اين آداب را به دو دسته تقسيم كرده اند: آداب ظاهري و آداب باطني، در زير به بعضي از اين آداب اشاره مي‌شود. 1ـ طهارت ظاهري:
كسي كه مي‌خواهد قرآن تلاوت نمايد بايد طهارت ظاهري بدن و مكان تلاوت را رعايت كند، در مكان پاكيزه اي به تلاوت بپردازد، با صوت قرآن بخواند و نيز دهان و دندان را با مسواك زدن و خوشبو كند تا بدين وسيله زمينه را براي بهره گيري بيشتر از كتاب الهي فراهم نمايد.
2ـ رو به قبله نشستن:
رو به قبله نشستن در همه وقت و همه جا، بجز در موارد استثنائي، مستحب است و موجب رشد و تعالي انسان مي‌شود، به ويژه در هنگام مطالعه و تلاوت قرآن كريم، روبروي قبله نشستن موجب فراهم كردن زمينه براي استفاده بيشتر اين كتاب شريف مي‌شود.
3ـ در حالت نماز و سجده آيات قرآن را تلاوت كردن:
از آنجا كه نماز و سجده، خود موجب نزديكي انسان به خداست قرائت قرآن در اين حالت موجب افزايش ثمربخشي تلاوت آيات شريفه مي‌شود و در آيات متعددي از قرآن كريم، خواندن آيات در حال سجده مورد ستايش و تمجيد قرار گرفته است. بعنوان مثال در آيه 113/ آل عمران، خداوند متعال در ستايش جمعي از اهل كتاب مي‌فرمايد: «گروهي از اهل كتاب آنانند كه درست كردارند و آيات الهي را در دل شب در حاليكه سجده اند مي‌خوانند.»
4ـ در دل شب قرآن خواندن
تلاوت كردن آيات الهي در دل شب مستحب است. امام رضا7در سفري كه به سوي طوس داشتند هنگاميكه مي‌خواستند بخوابند بسيار قرآن تلاوت مي‌كردند (بحارالانوار، ج 49 ص 94) خداوند متعال در آغاز بعثت به پيامبر گرامي اسلام 6اينچنين دستور دادند كه: «اي پيامبر! نيمي از شب يا اندكي كمتر يا بيشتر بپا خيز و قرآن را با تدبر و تأمل بخوان» (سوره مباركه مزمل/ 2و3)
و حضرت علي 7در وصف انسانهاي شقي مي‌فرمايد: «و اما شب انسانهاي با تقوي اينگونه مي‌گذرد كه بپا مي‌خيزند و بخش هاي مختلف قرآن را تلاوت مي‌كنند.» (نهج البلاغه خطبه 193)
5ـ مؤدب نشستن و احترام قرآن كريم را رعايت نمودن
قاري قرآن بايد عظمت قرآن و گوينده آن را در نظر آورد و هنگام تلاوت آن، با ادب و با وقار آيات را تلاوت كند او بايد اين احساس را داشته باشد كه در پيشگاه خداست و اگر او خدا را نمي بيند خدا او را مي‌بيند. اگر كسي كه قرآن كريم را تلاوت مي‌نمايد به اين امر توجه نمايد در برابر قرآن مؤدبانه و با احترام خواهد ايستاد و در اوقاتي كه داراي نشاط
و شادابي است به تلاوت قرآن مشغول خواهد شد.
6ـ رعايت آمادگي روحي براي تلاوت قرآن
قاري قرآن بايد اين نكته را در نظر داشته باشد كه در شرايطي كه حالت خشوع و تلاوت همراه با توجه براي او بيشتر است به تلاوت قرآن بپردازد. در آيه بيستم از سوره مزمل آمده است: «هر قدر كه برايتان ميسر است قرآن تلاوت كنيد.» در روايات مي‌خوانيم كه مقصود اين آيه آن است كه هر قدر كه با خضوع قلب و صفاي باطن ميسر است قرآن بخوانيد نه آنكه با تكلف و زحمت و بدون خشوع و توجه تلاوت قرآن را بر خود تحميل كنيد.
7ـ‌كنارنهادن‌سايراشتغالات‌جسمي‌وفكري‌درهنگام‌تلاوت‌قرآن
هنگام تلاوت بايد تمام اعضا و جوارح انسان متوجه خدا و تلاوت قرآن باشد. در كتاب شريف مصباح الشريعه آمده است كه قاري قرآن به سه ويژگي نيازمند است كه يكي از آنها بدني فارغ و خالي از اشتغالات اين جهاني است به همين دليل در آيات هفتم و هشتم از سوره مباركه مزمل پس از آنكه خداوند متعال به پيامبر اسلام 6دستور مي‌دهد كه شب هنگام بپا خيز و قرآن را با ترتيل تلاوت نما آنگاه مي‌فرمايد: «در هنگام شب موافقت دل و زبان بيشتر و سخن استوارتر و محكم تر است به راستي كه در روز اشتغالات بيشتر است.»
8ـ انتخاب مكان و فضاي خلوت براي تلاوت قرآن
هر قدر تمركز و توجه انسان نسبت به آيات قرآن بيشتر باشد
تأثير قرآن بر خواننده آن بيشتر است از اينرو امام صادق 7 فرمود تلاوت كنده قرآن نيازمند مكاني خلوت است كه امور دنيوي او را به خود جلب نكند. از اينرو خواندن قرآن در مساجد مورد توصيه ائمه معصومين عليهم السلام بوده است.
9ـ با اندوه و گريه تلاوت نمودن قرآن
در روايات آمده است كه «قرآن با اندوه نازل شده است آن را با اندوه بخوانيد» (كافي ج 2 ص 614) شخصي در محضر امام باقر 7از كساني نام برد كه هنگام قرائت قرآن غش مي‌كنند و بيهوش مي‌شوند آن حضرت اينگونه قرآن خواندن را نادرست دانستند و فرمودند: »قرائت قرآن بايد با نرم شدن دل، سوزش دروني، اشك ريختن و هراس داشتن از عذاب خدا همراه باشد». هم قرآن را با حالت اندوه تلاوت كردن موجب اثر پذيري بيشتر از قرآن است و هم خود را با قرآن محزون ساختن مطلوب است و تأثير بيشتري بر قلب انسان مي‌گذارد. حضرت علي 7در وصف انسانهاي شقي مي‌فرمايد: «انسانهاي پرهيزگار با قرآن خود را محزون و اندوهگين مي‌سازند.» لذا كسي كه در هنگام تلاوت قرآن گريه اش نمي گيرد خوب است كه خود را به حالت گريه در آورد و تباكي كند. (بحار الاوار ج 92 ص 191)
10ـ با قرآن گفتگو كردن و عكس العمل مناسب داشتن
كسي كه قرآن مي‌خواند بايد هنگام تلاوت آن به معاني ‌آيات توجه كند و متناسب با آن، با قرآن و نازل كننده آن گفتگو كند وقتي به آيات رحمت و نعمت مي‌رسد از خداوند آنها نعمتها و رحمت ها را بخواهد و وقتي به آيات عذاب و عقوبت مي‌رسد از گناهان استغفار كند و از عقوبت آنها به خدا پناه ببرد. يكي از همراهان امام رضا 7در سفر طوس مي‌گويد آن حضرت هنگامي كه به آيه اي كه در آن نامي از بهشت يا جهنم آمده بود بر مي‌خورد گريه مي‌كرد و از خدا تقاضاي بهشت مي‌كرد و از آتش دوزخ به او پناه مي‌برد.
11ـ با دقت و درست تلاوت كردن آيات قرآن
به آرامي تلاوت كردن، عجله نكردن در تلاوت آيات، اعوذ بالله گفتن در آغاز تلاوت و خواندن دعاهاي قبل از تلاوت هم از آداب ظاهر تلاوت قرآن كريم است. در روايات و آيات آمده است كه «قرآن را با ترتيل بخوانيد» و در روايات آمده است كه «ترتيل آن است كه قرآن را با درنگ بخوانيد و از سريع خواندن آيات پرهيز نماييد و به فكر بپايان رساندن آيه يا سوره نباشيد.» (كافي ج 2 ص 617). در روايات آمده است كه «قرآن عهدنامه خداوند است و براي مسلمان شايسته است كه در عهدنامه خداوند نظر افكند و هر روز پنجاه آيه از آن را تلاوت نمايد.» (كافي ج 2 ص 446).

انتهای پیام/