همه با هم - بررسی نرمش قهرمانانه امام حسن(ع)

وبلاگ تنگه احد نوشت : صلح امام حسن (ع) و معاویه را می توان مهم ترین رویداد سیاسی زمان امام حسن (ع) نام برد. حادثه ای که به تعبیر مقام معظم رهبری از آن به عنوان پرشکوه ترین نرمش قهرمانانه تاریخ یاد می شود. در مورد صلح امام حسن (ع)می توان در طول تاریخ دو دیدگاه عمده را بر شمرد: 1- دیدگاه سازش انگارانه 2- دیدگاه نرمش قهرمانانه در حیات جامعه اسلامی بارها شاهد بروز نگرش های متفاوتی در این موضوع بوده ایم عده ای به خصوص روشنفکران غربی (تاریک اندیشان!) صلح امام حسن (ع) را دستاویزی برای حرکات سازش انگارانه خود دانسته و از به عنوان حربه ای علیه نگرش مقاومت استفاده کرده واین قضیه را می توان به وفور دید.گروهی دیگر نیز صلح امام حسن (ع) را با نگاه نرمش قهرمانانه می بینند نرمش قهرمانانه مخالف کلید واژه سازش است . نرمش قهرمانانه یعنی انعظاف مقتدارانه وهوشمندانه عمل براساس سه اصل عزت‌، حکمت و مصلحت در سیاست به گونه ای که نتیجه اش در کل به سود طرف حق باشد. چرا صلح امام حسن پیش امد؟ 1- عملیات روانی معاویه معاویه برای آنکه به حکومت برسد و مخالفت هایش را با امرالمومنین(ع) و امام حسن(ع) توجیه کند دست به اقدامات روانی بسیاری از جله اقدامات روانی در شام متهم کردن اهل بیت به بی دینی وانحراف ، قران سرنیزه کردن معاویه ... زد. در زمان امام حسن (ع) نیز معاویه ابتدا علیه حکمرانا و وابستگان ائمه جنگی را به راه انداخت از جمله عملیات روانی معاویه علیه امام حسن(ع) می توان به ساختن شایعه های دروغین جهت هدایت افکار و اذهان به نفع مصالح خود اشاره کرد؛ نکته بارز این مساله که بسیار در جریان صلح امام حسن(ع) موثر بود این بود که معاویه تعدادی از افراد را مامور کرد که به خیمیه امام حسن(ع) بروند و نامه اهل کوفه که گفته بودند امام را دست بسته تحویل معاویه خواهند داد نزد ایشان برند. این افراد پس از اینکه از خیمه امام بازگشتند شایع کردند که امام صلح را پذیرفته و از آن طرف نیز این شایعه را در خط مقدم سپاه امام انداخت و شایعه این را که قیس بن سعد فرمانده سپاه خط مقدم با معاویه صلح کرده را در اردوگاه امام انداخت تا با این جنگ روانی سپاه را متزلزل کند.(جهان نیوز) البته رویکردی که باعث شد معاویه در جنگ روانی عوام را منحرف کند همان استفاده ابزاری از دین و مقدسات بود چیزی که یزید از ان بی بهره بود. 2-خیانت خواص خواص آن دوران یا سکوت کردند و یا در شرایط فتنه منحرف شدند. متاسفانه یکی از بزرگترین لطمات از سوی خواص می توان به عبیدالله بن عباس که پسر عموی امام فرمانده سپاه فریب درهم ودینار معاویه را خورد و به معاویه پیوست با توجه به این حادثه تزلل عمیقی در سپاه امام حسن (ع) به وجود امد . 3- تزلزل سپاه وبی فایده بودن جنگ رهبر انقلاب شرایط سپاه امام حسن این گونه شرح می دهد :امام حسن مجتبی وقتی که نگاه کرد به وضع لشکر خودش و وضع کوفه و شرایط اجتماعی و سیاسی خودش فهمید که اگر حالا جنگ را تمام کرد تمام کرده به همان ترتیبی که حکومت را تسلیم معاویه کند. اگر حالا جنگ را تمام نکنه و ده سال دیگه این جنگ را تمام کنه نتیجه بازهم همینه یعنی با شیوه هایی که امام حسن داشت (شیوه های الاهی و علوی) و شیوه هایی که معاویه داشت (شیوه خریدن دل ها و وجدان های مردم با پول) با این شیوه و ضعف ایمانی که در مردم بود و با خستگی که مردم کوفه داشتند اگر ده سال دیگه هم امام حسن می جنگید باز هم همین بود باز مجبور تسلیم معاویه شود منتهی ده سال دیرتر خوب در این ده سال بر سر امت اسلامی چه می آمد هزاران نفر کشته می شدند نارضایی ها علیه امام حسن بیشتر می شد و این هیچ وجهی نداشت که امام حسن در حالی که یقین داشت و می دانست که شرایط به هیچ وجه نویدی نمی دهند نسبت به آینده پافشاری کندکه عده بیشتری کشته شوند که روایاتی از رسول اکرم هست با یک مضمون واحد که رسول اکرم فرمودند امید می رود خدای متعال به واسطه این پسرم (ان ابنی هذا سید یوشک ان یصالح بین الف…) امید این استکه خداوند به وسیله این پسرم بین دو گروه از مسلمانان را صلح دهد. یعنی اگر این اقدام امام حسن نبود و این جنگ ادامه پیدا می کرد بازهم کشته و ویرانی و آخرهم همین نتیجه.(رجانیوز)
امام حسن مجتبى عليه‌السلام مى‌دانست كه اگر با همان عده‌ى معدود اصحاب و ياران خود با معاويه بجنگد و به شهادت برسد، انحطاط اخلاقى زيادى كه بر خواص جامعه‌ى اسلامى حاكم بود، نخواهد گذاشت كه دنبال خون او را بگيرند! تبليغات، پول و زرنگيهاى معاويه، همه را تصرف خواهد كرد و بعد از گذشت يكى دو سال، مردم خواهند گفت "امام حسن عليه‌السلام بيهوده در مقابل معاويه قد علم كرد. " لذا، با همه‌ى سختيها ساخت و خود را به ميدان شهادت نينداخت؛ زيرا مى‌دانست خونش هدر خواهد شد.(بيانات در جمع فرماندهان لشكر 27 محمد رسول‌الله(ص) 20/03/1375)
نرمش قهرمانانه امام حسن(ع)
بعد ازآن که گفته شد چرا صلح امام حسن پیش امد ؟حال رویکرد امام در مقابله با معاویه است .در واقع صلح امام حسن را می توان احیاگر امامت و دین داری و مقابله با انحراف دانست
مفاد صلح امام حسن (ع) و معاویه
1- حكومت به معاويه واگذار مى شود بدين شرط كه به كتاب خدا و سنت پيغمبر و سيره خلفاى شايسته عمل كند .اميرالمؤمنين يك منطقى دارد و آن منطق اين است كه مى گويد من به خاطر اينكه خودم خليفه باشم يا ديگرى ، با اينكه خلافت حق من است قيام نمى كنم ، آن وظيفه مردم است ، من آنوقت قيام مى كنم كه آن كسى كه خلافت را بر عهده گرفته است كارها را از مجرا خارج كرده باشد ، در نهج البلاغه است : «و الله لاسلمن ماسلمت امور المسلمين و لم يكن فيها جور الا على خاصة» . يعنى مادامى كه ظلم فقط بر شخص من است كه حق مرا از من گرفته اند ، و منهاى اين ساير كارها در مجراى خودش است ، من تسليمم ، من آنوقت قيام مى كنم كه كارهاى مسلمين از مجرا خارج شده باشد . اين ماده قرار داد اين است و در واقع امام حسن اينچنين قرار داد مى بندد : مادامى كه ظلم فقط به من است و مرا از حق خودم محروم كرده اند ولى آن غاصب متعهد است كه امور مسلمين را در مجراى صحيح اداره كند من به اين شرط حاضرم كنار بروم . 2- پس از معاويه حكومت متعلق به حسن است و اگر براى او حادثه اى پيش آمد متعلق به حسين. (بازگشت خلافت به مسیر اصلی) 3- معاويه بايد ناسزا به اميرالمؤمنين ولعنت بر او را در نمازها ترك كند و على را جز به نيكى ياد ننمايد(توقف عملیات روانی وتوهین به امیرالمومنین) 4- بيت المال كوفه كه موجودى آن پنج ميليون درهم است مستثنى است و تسليم حكومت شامل آن نمى شود(استقلال مالی شیعیان) 5- مردم در هر گوشه از زمينهاى خدا ، شام يا عراق يا يمن و يا حجاز ، بايد در امن و امن باشند و سياهپوست و سرخپوست از امنيت برخوردار باشند(امنیت بلاد اسلامی) (تاریخ اسلام در آثار شهید مطهرى - جلد دوم) هرچند معاویه به مفاد این قرار داد عمل نکرد اما به وضوح به مردم نشان داده شد که معاویه و فرزندش نه اهل وفا به عهدند ونه اهل دین و دینداری و این صحنه یکی از عوامل موثر در قیام های بعد از شهادت امام حسین (ع) بود. البته این صلح سبب شد تا مکر وحیله معاویه برای نابودی شیعیان و اهل بیت ومسئله امامت ناکام بماند . و علاوه برآن تلاش معاویه برای تخریب عترت ناکام بماند! جمع بندی صلح امام حسین (ع) را می توان بزرگترین نرمش قهرمانانه تاریخ دانست چون توانست تقشه های شوم معاویه در برخورد با اهل بیت را خنثی و باعث تداوم مسئله امامت شد. امام حسن (ع) مانند بعضی سیاستمداران نبود که برای رسیدن به غرب صلح امام حسن (ع)را بهانه می می کنند. اما عده ای چنان از صلح امام حسن (ع) صحبت می کنند که انگار امام مانند خودشان یک عمل سازش اگارانه نموده عده ای بجای اینکه در پی ان باشند که نگذارند امام مجبور به صلح شود اصل صلح را دنبال می کنند به جای این که در پی ان باشیم که جمهوری اسلامی آن قدر قدرتمند شود که بی نیاز به دشمنان شود. رهبر انقلاب فرمودند:من به شما عرض كنم كه امروز دشمن قادر نيست. امروز به بركت ملت هوشيارى مثل ملت ايران، به بركت افكار برانگيخته‌اى مثل افكار ملت ايران، به بركت انقلاب بزرگى مثل انقلاب اسلامى ايران، نه امريكا و نه بزرگتر از امريكا - اگر در قدرتهاى مادى باشد - قادر نيستند حادثه‌اى مثل حادثه‌ صلح امام حسن را بر دنياى اسلام تحميل كنند. اين‌جا اگر دشمن زياد فشار بياورد، حادثه‌ كربلا اتفاق خواهد افتاد. (بيانات در ديدار با جوانان در مصلاى بزرگ تهران01/02/1379 )