همه با هم - رمضونیکه در سیستان

وبلاگ شهدای هیرمند نوشت: رمضان ماه نزول قرآن درسیستان در تمامی جوامع خرده فرهنگهای وجود دارد که از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته ونشان از ماهیت وعظمت فرهنگی یک قوم دارد .
اداب ورسومی که متعلق به یک نقطه خاص است ودر دیگر اقوام کمتر به چشم می خورد . فرهنگ سیستانی از جمله این فرهنگهاست که همواره تنوع ونوع آوریهای در طول تاریخ گذشته سیستان را بهمراه داشته است که هریک از این سنتها واداب ورسوم نشانی خاص از یک برنامه مهم وتاریخی است که در بین افراد یک قوم مطرح بوده وبنا به اعتقادات عامه مردم از اهمیبت خاصی برخوردار بوده است .
میتوان اذعان کرد که این اداب ورسوم نشان از عظمت وارزش والای یک قوم در طول ادوار گذشته بوده است وچه بسا که بسیاری نیز ممکن است با نوعی خرافه همراه باشد اما آنچه حائز اهمیت است اینکه نسلهای گذشته با نگاهی خاص بدان توجه داشته ودر حفظ وانتقال آن به نسلهای بعدی کوشیده اند
ماه مبارک رمضان نیز از این امر مثتثنی نبوده ودر طول این ماه نوعی اداب ورسوم واعتقادات خاص با برنامه های متنوع در سیستان مطرح بوده است گرچه امروزه از اهمیت آن کاسته و در بین جوامع کمرنگ گردیده اما همواره بعنوان یک نماد فرهنگی مورد توجه بوده واز آن یاد می گردد.
سحرخوانی (چاوشی ) ماه مبارک رمضان ماه خیر وبرکت از گذشته ها در بین قوم سیستانی مورد توجه بوده . اطعام افطاری به همسایگان ونیازمندان ، انفاق واحسان به مستمندان در نوع خود از اهمیت خاصی برخوردار بوده است .
در گذشته فرا رسیدن ماه مبارک رمضان پس از حلول ماه اطلاع رسانی از هنگام سحر به شیوه های خاص صورت می گرفت . در بسیاری مواقع با ایجاد سروصدا در هنگام سحر با ابزاری که در اختیار داشتند ویا چاوشی خوانی فرارسیدن هنگام سحر را به همدیگر را اطلاع می دادند که تا سالها ی متمادی به دلیل عدم وجود رسانه ویا وسایل ارتباط جمعی این شیوه مورد توجه بوده است .
چاوشی با خواندن اشعاری با مضامینی خاص با صدای بلند وگروهی صورت می گرفت بطوریکه یک نفر که از صدای رساتری برخوردار بود اشعاری را میخواند و دیگران وی را همراهی میکردند ودر کوچه های روستا می گشتند تا همگان را از فرا رسیدن هنگام سحر مطلع می کردند .
رمضونیکه هر چند بسیاری اجراء مراسم رمضونیکه را که با خواندن اشعاری خاص توسط گروهی از ساکنان محله وروستا همراه بود ابتدای ماه مبارک رمضان می دانند که هر شب در محله ها اجراء می شد اما آنچه میتوان در این زمینه عنوان کرد اینکه رمضونیکه در شبهای ۱۴ و۱۵ ماه مبارک رمضان اجراء می شد .
در رمضونیکه گروهی از جوانان ویا افراد مسن در روستا گردهم می آمدند ودرب منازل اهل روستا حاضر می شدند واشعاری خاص وگاها” در وصف صاحب خانه با اطلاعاتی که در احتیار داشتند را میخواندند . خواندن تا زمان حضور صاحب خانه به درب منزل واهداء هدایایی از انواع مواد خوراکی شامل (قند ، چای ، گندم ، جو ، خرما ، ماش ، عدس ، کشمش ، تخم مرغ ، جوجه محلی و …) ویا پول نقد ادامه می یافت وبه همین ترتیب به اکثر منازل روستا یا محله سرکشی می کردند . وهدایایی دریافت میکردند .
رمضونیکه نوعی شادی در روستا یا محله محسوب می شد بطوریکه گاها” با شوخی های متفاوتی از سوی صاحب خانه در برخورد با افراد وپاشیدن آب از روی دیوار و… همراه بود .
در نهایت پس از پایان کار هدایایی جمع آوری شده توسط سر گروه بین افراد به نسبت مساوی تقسیم می شد وهریک به عنوان تبرک بنا به اعتقادات خاصی که داشتند از این مواد خوراکی استفاده می کردند .
نمونه ای از اشعاری که در رمضونیکه خوانده می شد
آنچه در خواندن رمضونیکه مورد توجه بوده است اینکه رمضونی خوانی تا قبل از شب نوزدم ماه مبارک ومصادف با ضربت خوردن مولای متقیان امام علی (ع) پایان می یافت .
اشعار رمضونیکه به لهجه سیستانی رِمَضو آمـــــد مهمانش کُنِه خروسِ یَک سالَه رَ قُربانَش کُنِه خروسِ یَک سالَه کِه چیزِ نَمِئشَ گو و گوسالَه رَ قربانش کُنِه برگردان ماه رمضان امد مهمان خانه هایتان کنید
خروس یک ساله را برایش قربانی کنید
خروس یک ساله که در برابر عظمت این ماه هدیه ای ناقابل است
گاو وگوساله را برایش قربانی کنید
ایی سِرا اَز کِنَه کِه رو وَ بادَه پِسَر دارَه کِه نــــــــو دومادَه ایی سِرا اَز کِنَه کِه رو وَ روزَه دو پسر داره که مخمل دوزَه برگردان این منزل از کیست که روبه باد ساخته شده است
یک پسری در منزل دارد که تازه داماد شده است
این منزل از کیست که دربش روبروی خورشید است
دوتا پسر دارد که هردوتایشان مخمل دوز هستند
ایی سِرا اَز کِنَه که دورچِه دارَه مِ خَ مفئمو صابِ یو کــلوچَه دارَه ایی سِرا اَز کِنَه قــفل حیدری دو دُخـــــتر دارَه وَ مانند پری برگردان این منزل از کیست که دریچه های زیاد دارد
من میدانم که صاحبش در منزل کلوچه محلی دارد
این منزل از کیست که یک قغل حیدری دارد
دو تا دختر دارد که از زیبای همانند پری هستند .
لازم به ذکر است پس از خواندن هر مصرع از اشعار فوق توسط یکی از اعضای گرو که نسبیت به دیگران خوش صدا تر ورساتر بود دیگر اعضا این مضمون را میخواندند رِمَضو الله الله رِمَضو انتهای پیام/