آمریکا چند بار از حق وتو استفاده کرده است؟
سیاسی نوشت
تاریخ انتشار : شنبه ۱۳ دی ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۱۶
Share/Save/Bookmark
 
آمریکا چند بار از حق وتو استفاده کرده است؟

به گزارش کردستان وب:

هریک از پنج عضو دایمی شورای امنیت می‌تواند با دادن رأی منفی، از صدور قطع‌نامه‌ای در شورای امنیت جلوگیری نماید. این رأی منفی عضو دایمی شورای امنیت را، که مانع از تصویب قطع‌نامه می‌شود، «وتو» می‌نامند.

وتو کلمه‌ای از زبان لاتین و به معنای «من منع می‌کنم» است. این واژه نخست در مجلس‌های دوره امپراتوری روم باستان بکار می‌رفت.اگر در یک نظام رای‌گیری نظر مخالف یک یا چند رای‌دهنده، فارغ از نتیجه شمارش آرا، بتواند نتیجه را ملغی کند می‌گویند «رای وتو شده‌است». این حالت به‌ویژه وقتی پیش می‌آید که بر پایه آیین‌نامه رای گیری نیاز به «توافق به اتفاق آرا» باشد. در این حالت هریک از رای دهندگان حق وتو دارند، چون اگر رای مخالف دهند اتفاق آرا حاصل نمی‌شود و پیشنهاد به تصویب نمی‌رسد.از مشهورترین موارد وتو در دوران معاصر استفاده از حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد است. کشورهایی که حق وتو دارند عبارت اند از:ایالات متحده آمریکا، روسیه، فرانسه، انگلستان و چین. بر اساس منشور اساس سازمان ملل متحد، شورای امنیت دارای ۱۰ عضو غیر دایم و ۵ عضو دایم است. اعضای دایم شورا دارای حق «وتو» هستند.. علاوه بر ایرادهای حقوقی و تناقضات نظری و عملی، حق وتو از دیدگاه اسلام نیز پذیرفته نیست؛ زیرا این حق بر اساس قدرت قدرتمندان آن زمان و در قالب یک قانون، به پنج کشور اعطا شده و موجب تسلط و تفوق بر سایر کشورها گردیده است.

در تعریف «حق وتو» گفته شده است: هریک از پنج عضو دایمی شورای امنیت (چین، فرانسه، شوروی (روسیه)، انگلستان و آمریکا) می‌تواند با دادن رأی منفی، از صدور قطع‌نامه‌ای در شورای امنیت جلوگیری نماید. این رأی منفی عضو دایمی شورای امنیت را، که مانع از تصویب قطع‌نامه می‌شود، «وتو» می‌نامند. این رأی منفی فقط هنگامی «وتو» تلقّی می‌گردد که به مسائل ماهوی و نه مسائل آیین کار مربوط می‌شوددر حال حاضر، بسیاری از پیش نویس های قطعنامه ها به دلیل تهدید به استفاده از حق وتو توسط یکی از اعضای دائم، حتی به شورای امنیت ارائه نمی شوندحق وتو مسئله‌ای بسیار مناقشه‌برانگیز در جریان تصویب منشور ملل متحد در سال ۱۹۴۵ بود و آمریکا و شوروی احتمالا به تشکیل سازمان ملل بدون وتو رضایت نمی‌دادند. با گذشت ده‌ها سال از حیات سازمان ملل بحث بر سر وجود و استفاده از این حق هنوز هم ادامه دارد.

براي اكثر مردم جهان كه آشناي كاملي با نهاد » وتو « در منشور ملل متحد ندارند هميشه اين سوال مطرح بوده است كه چرا پنج كشور عضو دائمي شوراي امنيت ( ايالات متحده آمريكا، روسيه ، انگلستان، فرانسه و چين ) بايد از چنين امتيازي برخوردار باشند و در عمل از اين امتياز ويژه به عنوان عاملي براي سلطه بر ساير كشورها استفاده نمايند؟به هنگام طرح مسائل مهم بين ا لمللي در شوراي امنيت ( در ارتباط با حفظ صلح و امنيت بين المللي ) اعضاي دائمي شوراي امنيت به كرات براي حفظ منافع خود و هم پيمانان خود از اين حربه برنده استفاده كرده اند. استفاده از اين حق ويژه جنبه حق بودن آنرا زير سوال برده است چرا كه با استفاده از وتو كشورهاي جهان سوم در بازي بين قدرتهاي بزرگ زيانهاي جبران ناپذيري را تحمل نموده و در آينده ينز مانعي جهت وادر آوردن فشار بر اين كشورهاي مظلوم وجود ندارد.

در سال های اخیر  آمریکا به منظور حفاظت از دولت اسرائیل در مقابل انتقادها یا تلاش های بین المللی برای مهار تحرکات نظامی آن، مکررا از حق وتو استفاده کرده است.آمریکا به عنوان عضو دائم شورای امنیت از زمان تاسیس سازمان ملل 88 بار از حق وتو استفاده کرده است که 61 مورد آن علیه فلسطین و در حمایت از رژیم اشغالگر اسرائیل بوده است.پیش‌نویس قطعنامه ارائه شده توسط فلسطینی‌ها به شورای امنیت به دلیل وتوی آمریکا رای نیاورد و به تصویب نرسید.این قطعنامه پس از بررسی در میان 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل به رای گذاشته شد و اگر حداقل 9 رای موافق را به دست می‌آورد به تصویب می‌رسید.

 با وتوی پیش‌نویس قطعنامه فلسطین تعداد دفعاتی که آمریکا در تاریخ سازمان ملل از زمان تاسیس یعنی در سال 1945 از حق وتو استفاده کرده است به 88 بار رسید در حالی که اتحاد شوروی سابق یا همان روسیه کنونی 12 بار و چین پنج بار از این حق استفاده کردند و انگلیس و فرانسه به ترتیب 32 و 18 بار به استفاده از این ابزار متوسل شده‌اند. به این ترتیب آمار استفاده واشنگتن از این ابزار نشان می‌دهد که بیشترین سهم استفاده از این حق ادعایی را به خود اختصاص داده است.آمریکا به عنوان عضو دائم شورای امنیت از زمان تاسیس سازمان ملل به منظور کمک به رژیم کودک‌کش صهیونیستی تاکنون 61 بار از حق وتو علیه قطعنامه‌هایی که به نفع فلسطین صادر شده استفاده کرده است و با این کار در اجرای تصمیمات بین‌المللی مانع‌تراشی کرده است.

حق وتو عليرغم مخالفت كشورهاي عضو ملل متحد كه فاقد اين حق ويژه هستند وجود دارد منشور ملل متحد برخلاف ميثاق جامعه كه قاعده اتفاق آراء را در رأي گيري و اتخاذ تصميم مؤثر مي دانست و با مخالفت حتي يك عضو نمي توانست تصميمي اتخاذ نمايد فقط در مسائل مهم و ماهوي طرح شده در شواري امنيت براي پنج كشور فاتح در جنگ دوم جهاني استثنائاُ اين امتياز را قائل شد كه با جلب رضايت آنها در مورد مسائل مربوط به صلح و امنيت بين الملي وساير مهم ديگر سازمان همچون انتخاب دبير كل و پذيرش تقاضاي عضويت و انتخاب قضات ديوان بين المللي دادگستري و .. تصميم گيري بعمل آيد زيرا اين واقعيت براي كليه كشورهاي جهان محرز شده بود كه با وجود مخالفت صريح و آشكار قدرتهاي بزرگ رسيدن به يك توافق بين المللي مشكل و بلكه غير ممكن خواهد بود.تجربه ناخوشايند جامعه ملل ديگر بار جايي براي تكرار نداشته با وجود چنين امتيازي كشورهاي جهان سوم بايد هوشيارانه در روابط بين المللي و در عرصه سياسي جهان حضور يابند . چرا كه نيك آگاهند در چنين شرايطي كه بر جهان حكمفرماست و با پايان يافتن رقابت شرق و غرب و زمزمه نظم نوين جهاني هر اقدامي نابخردانه باعث وارد آمدن خسارات جبران ناپذيري بر آنها خواهد شد.

كوشش كشورهاي ضعيف بايد در راستاي تمركز انديشه ها و تلاشهايشان براي رسيدن به يك هدف مشترك باشد و در اين راه بايد اختلافات دست و پاگير گذشته را كنار گذاشته و كوشش نمايند با معاضدت و همكاري يكديگر در بهبود شرايط كلي حاكم بر روابط خود گام بر دارند و جبهه واحدي بر عليه كليه بي عدالتي هايي كه ممكن است توسط كشورهاي قدرتمند اعمال شود تشكيل دهند بحث بر سر عادلانه بودن » حق وتو « يا غير عادلانه بودن ان مشكلات كشورهاي در حال توسعه و جهان سوم را حل نمي كند چرا كه اگر هوشمندي زمامداران اين كشورها در عرصه بين المللي حفظ شود مي توانند از وجود تضادهاي موجود در روابط بين كشورهاي قوي استفاده نموده و زير بار تحميلات گوناگون آنها نروند و با تداوم تلاشهاي خود براي همبستگي بين المللي جهاني بدون بي عدالتي و جنگ را بوجود آورند.تحولات شگرفی که در منطقه خاورمیانه رخ داده است برای برخی از کشورها مانند مصر وتونس به واسطه سرنگونی حکام این کشورها شیرین بود، اما در بحرین ولیبی به دلیل کشتار وسیع مردم بی دفاع این کشورها تلخ شده است.  در این میان واکنش کشورهای غربی وبه خصوص آمریکا به این تحولات وکشتارمردم بی دفاع بسیار متفاوت بوده است.

سران کشورهای اسلامی باید در اسرع وقت یک اجلاس اضطراری داشته باشند و با اولین نشست درخصوص این موضوع مساله احقاق حق مردم بی گناه ومحاکمه سران جنایتکاری که مردم وشیعیان بی دفاع را به خاک وخون می کشند، رسیدگی وپیگیری کنند این اولین اقدام است . اقدام بعدی این است که کشورهای مسلمان باید بدانند مساله ای که روابط بین المللی  وبه خصوص در سازمان ملل وجود دارد مساله حق وتو است ، چرا باید چند کشوردر دنیا حق وتو داشته باشند اما کشورهای اسلامی با این همه قدرت ونیرو یک چنین حقی را نداشته باشند ، این یک ظلم بزرگ در حق کشورهای اسلامی است.

پیشنهادهای اصلاح:
ساختار ناعادلانه شورای امنیت میراث باقیمانده از جنگ جهانی دوم است و با واقعیت‌‌های جهان فعلی سازگاری ندارد. مضافا بر اینکه دخالت‌های نابجای شورای امنیت در وظایف محوله به سایر ارگانهای اصلی سازمان ملل به ویژه مجمع عمومی و نیز دخالت شورا در امور مربوط به نهادهای تخصصی و تابعه ای چون آژانس بین المللی انرژی اتمی به بهانه حفظ صلح و امنیت، به اعتبار این شورا لطمه زده و محدود شدن شورای امنیت در چارچوب وظایف تعیین شده بر اساس منشور ملل متحد را ضروری ساخته است.شورای امنیت در بسیاری از موارد در برخورد با نابرابری‌ها و موارد نقض فاحش صلح و امنیت در عرصه بین المللی ناکارآمد بوده و در انجام وظایف اصلی خود بر اساس منافع قدرتهای بزرگ تصمیم گیری نموده است.

پیشنهادها به طور عمده حول دو محور دور می زند: یکی حذف حق وتو به عنوان حقی ظالمانه است که این پیشنهاد بعید است بتواند موافقت اعضای دائم را جلب کند. پیشنهاد دیگر افزایش اعضای دائم شورای امنیت در کنار افزایش اختیارات مجمع عمومی سازمان ملل متحد و کاهش اختیارات شورای امنیت است. کشورهای برزیل، هند، آلمان و ژاپن به عنوان قدرتهای نوظهور جهان در تلاشند که کرسی دائم را به دست آوردند و در جریان توافقی که میان خود کرده اند از درخواست کرسی دائم یکدیگر حمایت می کنند.  مقام معظم رهبری چندی پیش از ضرورت اختصاص کرسی دائم به کشورهای مسلمان خبر دادند. امید است کشورهای اسلامی با جمعیتی بیش از یک میلیارد با اتحاد و کنار گذاشتن اختلافات بتوانند لااقل به یک کرسی دائم با حق وتو دست یابند.

کد مطلب: 19533