سل ؛ بیماری مرگبار
تاریخ انتشار : دوشنبه ۴ فروردين ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۰۳
در حدود یک سوم جمعیت جهانی آلوده به سل هستند و سالانه حدود10 میلیون مورد جدید سل گزارش می‌شود. در حال حاضر بیش از 20 میلیون نفر به بیماری سل مبتلا هستند. این عامل بیماریزا بیش از هر عامل عفونی دیگری منجر به مرگ می‌شود. 95 درصد از موارد ابتلا به سل و 98 درصد از مرگ و میر ناشی از سل در کشورهای در حال توسعه اتفاق می‌افتد و همچنین 75 درصد از این موارد در گروه سنی 50 15 سال که از لحاظ اقتصادی جمعیت فعال محسوب می‌شوند، قرار دارد. بیماری سل دارای رتبه هفتم در بار جهانی بیماری‌هاست و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2020 همچنان جایگاه کنونی خود را حفظ کند. در سال 2000 بیش از 5/3 میلیون نفر به علت بیماری سل جان خود را از دست داده‌‌اند.این در حالی است که همه موارد مرگ و میر ناشی از ابتلا به بیماری سل قابل پیشگیری است. اما جهان در مقایسه با اواسط دهه 1950 میلادی در وضعیت خطرناک‌تری قرار دارد
اما در کشور ما و طی سالهای اخیر روند کنترل این بیماری بسیار مطلوب بوده است به نحوی که پیش از انقلاب اسلامی به ازای هر یک صدهزار نفر جمعیت 140 مورد ابتلا به سل داشته ایم اما در حال حاضر این تعداد به 14 مورد در یک صد هزار نفر جمعیت کاهش یافته است. همچنین در طول 21 سال گذشته میزان بروز سل در کشور 33 درصد کاهش یافته و مرگ و میر ناشی از سل نیز در این مدت 36 درصد کاهش یافته است.تشخیص سریع بیماری، رایگان بودن تشخیص و درمان سل، واکسیناسیون رایگان «ب ث ژ» از بدو تولد برای کودکان و ادغام کنترل بیماری سل در برنامه مراقبت های اولیه بهداشتی از مهم ترین عوامل موفقیت بهداشتی کشور در کاهش بیماری سل بوده است.
بیماری سل معمولا توسط فردی که مبتلا به سل ریوی مسری هستند به افراد سالم منتقل می‌شود. این بیماران با سرفه و عطسه، قطرات ریز حاوی میکروب‌ها را در هوای اطراف خود پخش می‌کنند. ذرات بزرگ تر می‌توانند تا چند ساعت در هوا معلق بمانند و سپس در قسمت‌های بالای دستگاه تنفسی جای بگیرند که بیشتر از سوی سیستم مژکی به بیرون رانده شده یا بلعیده می‌شوند؛ اما ذرات کوچک تر تا کیسه‌های هوایی راه یافته و در صورت استقرار و تکثیر ایجاد عفونت می‌کنند.
عوامل بسیار زیادی وجود دارد که سبب می‌شود آلودگی به سل تبدیل به بیماری شود یا فرد سالم در معرض خطرات بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار گیرد. به طور کلی می‌توان گفت نوجوانان، سالمندان و زنان باردار بیش از گروه‌های دیگر در معرض خطر هستند؛ همچنین سوءتغذیه، نارسایی کلیوی و ابتلا به دیابت نیز احتمال ابتلا به سل را افزایش می‌دهند. افرادی که تحت درمان بوده و ملزم به مصرف داروهای ضعیف‌کننده سیستم ایمنی بدن هستند یا افرادی که مبتلا به بدخیمی‌اند، بیش از افراد دیگر در معرض خطر ابتلا به بیماری سل قرار دارند.
بررسی‌های انجام شده درباره عوامل مساعدکننده این بیماری نشان داده است که استفاده از مواد مخدر، بیماری‌های خونی، کاهش وزن بدن و آلودگی به ویروس ایدز نیز نقش مهمی در ابتلا به بیماری سل دارند. ویروس HIV، سیستم ایمنی بدن را به حدی تضعیف می‌کند که بدن نمی‌تواند در مقابل میکروب‌ها مقاومت کند و بنابراین میکروب سل شروع به رشد و تکثیر می‌کند و موجب سل فعال یا بیماری سل می‌شود، در نتیجه می‌توان گفت احتمال فعال شدن سل نهفته در بدن فرد HIV مثبت بسیار زیاد است.
اما در کشور ما و طی سالهای اخیر روند کنترل این بیماری بسیار مطلوب بوده است به نحوی که پیش از انقلاب اسلامی به ازای هر یک صدهزار نفر جمعیت 140 مورد ابتلا به سل داشته ایم اما در حال حاضر این تعداد به 14 مورد در یک صد هزار نفر جمعیت کاهش یافته است. همچنین در طول 21 سال گذشته میزان بروز سل در کشور 33 درصد کاهش یافته و مرگ و میر ناشی از سل نیز در این مدت 36 درصد کاهش یافته است.تشخیص سریع بیماری، رایگان بودن تشخیص و درمان سل، واکسیناسیون رایگان «ب ث ژ» از بدو تولد برای کودکان و ادغام کنترل بیماری سل در برنامه مراقبت های اولیه بهداشتی از مهم ترین عوامل موفقیت بهداشتی کشور در کاهش بیماری سل بوده است.
بیماری سل معمولا توسط فردی که مبتلا به سل ریوی مسری هستند به افراد سالم منتقل می‌شود. این بیماران با سرفه و عطسه، قطرات ریز حاوی میکروب‌ها را در هوای اطراف خود پخش می‌کنند. ذرات بزرگ تر می‌توانند تا چند ساعت در هوا معلق بمانند و سپس در قسمت‌های بالای دستگاه تنفسی جای بگیرند که بیشتر از سوی سیستم مژکی به بیرون رانده شده یا بلعیده می‌شوند؛ اما ذرات کوچک تر تا کیسه‌های هوایی راه یافته و در صورت استقرار و تکثیر ایجاد عفونت می‌کنند.
عوامل بسیار زیادی وجود دارد که سبب می‌شود آلودگی به سل تبدیل به بیماری شود یا فرد سالم در معرض خطرات بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار گیرد. به طور کلی می‌توان گفت نوجوانان، سالمندان و زنان باردار بیش از گروه‌های دیگر در معرض خطر هستند؛ همچنین سوءتغذیه، نارسایی کلیوی و ابتلا به دیابت نیز احتمال ابتلا به سل را افزایش می‌دهند. افرادی که تحت درمان بوده و ملزم به مصرف داروهای ضعیف‌کننده سیستم ایمنی بدن هستند یا افرادی که مبتلا به بدخیمی‌اند، بیش از افراد دیگر در معرض خطر ابتلا به بیماری سل قرار دارند.
بررسی‌های انجام شده درباره عوامل مساعدکننده این بیماری نشان داده است که استفاده از مواد مخدر، بیماری‌های خونی، کاهش وزن بدن و آلودگی به ویروس ایدز نیز نقش مهمی در ابتلا به بیماری سل دارند. ویروس HIV، سیستم ایمنی بدن را به حدی تضعیف می‌کند که بدن نمی‌تواند در مقابل میکروب‌ها مقاومت کند و بنابراین میکروب سل شروع به رشد و تکثیر می‌کند و موجب سل فعال یا بیماری سل می‌شود، در نتیجه می‌توان گفت احتمال فعال شدن سل نهفته در بدن فرد HIV مثبت بسیار زیاد است.
