مدتی است که صحبت از گروه های تندروی اسلامی که در سرزمین های اطراف و کشورهای همسایه وارد عمل شده اند و به قول خودشان دولت تشکیل داده اند، در صدر اخبار رسانه های داخلی و خارجی قرار گرفته است. صحبت از ریشه ها و عوامل زایش چنین تشکیلاتی خود نوشتاری مفصل می طلبد و پژوهشی فراخ. اما اکنون صحبت بر سر آن است که این گروه ها بسان ویروسی مهلک در حال تکثیر و شیوع و پیشروی اند و اگر نخواهیم به طور ناخواسته این گونه جریانات و در صدر آنها گروه جدیدالتاسیس “دولت اسلامی عراق و شام” موسوم به “داعش” را بزرگ جلوه دهیم، باید اذعان کنیم که پیدایش چنین تفکراتی غالبا مرهون چند علت می باشد که از اهم آنها می توان به عقب ماندگی فکری کشورهای جهان سوم حوزه ی خاورمیانه، عقده های ناشی از کمبود معیشت زندگی در کنار ثروت های هنگفت آن سرزمین ها، مدیریت فوق اشتباه مدیران حاکمیتی (چه در سوریه، چه عراق، چه افغانستان و ….)، فساد دستگاه اداری و… از یک سو و سوءاستفاده ی شرق و غرب از قِبَل فروش سلاح و مهمات به طرفین درگیر، پیشبرد اهداف منطقه ای و فرامنطقه ای با پروبال دادن به این گروه ها و انداختن آنها به جان کشورهای منطقه و … اشاره نمود. از طرف دیگر امری که تاکنون موجب شده این گروه تندرو طرفداران فراوانی از سرتاسر جهان را به خود جلب کند، همانا وعده های دروغین و کذب رهبران و حامیان آنها در قالب شعائر پر رنگ و لعاب دینی است.

انسان، موجود لطیفی است که می تواند بالقوه ددمنش نیز باشد و بدا به روزی که موتور پیش برنده ی این انسان، به نادانی و تعصب دینی مجهز شود. آنگاه چنان کورمال کورمال و با نهایت قساوت پیش خواهد رفت که هیچ کس را یارای جلوگیری از آن نیست.

اما نکته ی مهمی که در این نوشتار بیشتر مدنظر بوده و در اینجا قصد بیان آن را دارم این است که کم و بیش در حوزه ی جغرافیایی کشور ما نیز چنین تفکراتی وجود دارد که نمی توان منکر آن شد و استعداد بالقوه ای برای همراهی فکری و عملی با جریانات تندرویی همچون داعش وجود دارد. از سویی دگر یقینا در کشورهایی چون عراق و سوریه و امثالهم به عنوان خاستگاه چنین گروه هایی، روشنکفرانی نیز وجود داشته اند که از صفر تا صد مخالفت شکل گیری جریانات مذبور بوده اند، اما در قالب جامعه، حرفشان پیش نرفته و نهایتا نتوانسته اند جلوی نطفه بستن و رشد و نمو این جریانات را بگیرند. پس اینکه ما با خیالی راحت در این سوی مرزها بنشینیم و با دیدن فجایع عراق و سوریه از درون قاب دروغین رسانه های داخلی و خارجی بگوییم که چنین اتفاقاتی لزوما در کشور ما رخ نخواهد داد، اشتباه تاکتیکی بس بزرگی خواهد بود. باید بپذیریم که کشورهای خاورمیانه بنا به دلایلی که برخی از آنها در بالا ذکر شد قریب به اکثریت، آبستن چنینی تفکراتی هستند. شاید کمتر کسی تا همین چندسال پیش و قبل از وقوع جریان های اعتراضی خاورمیانه، انتظار تغییراتی وسیع در این حد را از سطح کشورهای منطقه می داشت! امری که با هدف دستیابی به آزادی های مدنی شکل گرفته و در ادامه از هدف متعالی خود دور شد و نیکبختانه یا شوربختانه در نهایت کل منطقه را ملتهب نموده و جریان روزمره زندگی را در بسیاری از مناطق و برای خیل عظیمی از انسانها مختل کرده است.

غافل نشویم که در این گونه رخدادها، همیشه جریانات طفیلی دیگری نیز رشد می کنند که مترصد فرصت برای عرضه اندام هستند. گروه هایی که در نگاه نخست خود را دوست ما و دشمن دشمن مان می نمایانند، اما همیشه این خطر وجود دارد که در صورت برخورداری از حمایت های مالی و مهماتی و… خود به عنوان خطری بزرگ تر رخ بنمایند.

طی روزهای اخیر نیز این گروه، ابوبکر بغدادی را خلیفه دولت اسلامی خوانده و با تهدید کشورهای همسایه برای خود نقشه ی امپراتوری عظیمی را متصور شده است. نقشه ای که شاید دیدن آن در وهله ی نخست خنده بر لبان ما بنشاند و به گمان خام و خوش خیالی آنها بخندیم، اما… اما پربیراه نیست اگر از هم اکنون دغدغه ی مقابله ی هدفمند با آنها را به ذهن خود راه دهیم.

سرزمین ما نیز در سیطره ای از این دست جریانات فکری احاطه شده است و شرق و غرب ما را اینچنین ابلهانی دربرگرفته اند. غافل نشویم از اینکه در اینگونه وقایع و شورش ها هماره هستند افرادی که به نیت غنیمت و ثروت و آخرت و… از هزاران کیلومتر آن سوتر راهی می شوند و به این جریانات می پیوندند.

علی ایحاله، هرچند خوشبختانه وجود دولت قدرتمند مرکزی در ایران اجازه ی هرگونه تحرکاتی از این دست را از چنین اندیشه های کانالیزه شده ای خواهد گرفت، اما به حق بایستی از جریانات فکری اینگونه که در قبال آن به نام اسلام و با نام خدا سر می برند و به نوامیس یکدیگر به نام جهاد نکاح و … تجاوز می کنند و در سایه ی تفکرات و اندیشه های رهبران تندرویشان از سراسر جهان اقدام به قتل و غارت می کنند واهمه داشت. در کنار اینها، اینگونه شورش ها هماره تبعاتی جانبی همچون تجزیه کشور و اعلام خودمختاری مناطق آن نیز در پی دارد. همچون رخدادی که این روزها در مورد کردستان عراق شاهد آن هستیم.