اصحاب موسیقی چگونه آخرتی دارند؟
تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۳ دی ۱۳۹۲ ساعت ۰۹:۴۶
وبلاگ منهاج فردوسیان نوشت:
در خبرها آمده بود که «مؤسسه‌ی موسیقی ملی تأسیس شد» به بهانه‌ی این خبر افتخار آفرین!! شایسته دیدم نگاهی به زندگی ابدی اهالی موسیقی از منظر آیات قرآن کریم و روایات معتبر شیعی بیاندازیم.
برای ورود به این بحث، نیاز به بیان دو مقدمه‌ی کوتاه است؛
مقدمه‌ی اول: بیان امور ماورائی فقط در انحصار دین و وحی است. یعنی فقط کسی می‌تواند از دنیاهای پس از این دنیا به ما خبر دهد که به عالم غیب متصل باشد و ببیند آنچه دیگران نمی‌بینند و بشنود آنچه دیگران نمی‌شنوند. در اعتقادات شیعی، این امر منحصر در وجود مقدس رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) و جانشینان بر حق ایشان است.
مقدمه‌ی دوم: مبنای اعتبار یک روایت، توجه محدثین بزرگ و فقهای عظام به آن روایت است. پس هر حدیثی که در کتب معتبر حدیثی شیعه ذکر نشده و فقهای بزرگوار به آن اعتنا نکرده اند، از درجه‌ی اعتبار ساقط است و قابل استناد نیست. به همین منظور در اینجا فقط از روایاتی که در کتب معتبر شیعه آمده استفاده شده است.
بعد از ذکر این دو مقدمه می‌گوییم: اموری که در پی می‌آید، چشم به راه اصحاب ساز و آواز است و برایشان تهیه دیده شده است:
اول: عذابی خوار کننده؛
در ذیل آیه‌ی مبارکه‌ی «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یشْتَری لَهْوَ الْحَدیثِ لِیضِلَّ عَنْ سَبیلِ اللَّهِ بِغَیرِ عِلْمٍ وَ یتَّخِذَها هُزُواً أُولئِک لَهُمْ عَذابٌ مُهینٌ؛ ترجمه: و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند تا [مردم را] بى [هیچ] دانشى از راه خدا گمراه کنند، و [راه خدا] را به ریشخند گیرند براى آنان عذابى خوارکننده خواهد بود. (سوره‌ی لقمان، آیه‌ی ۶)
وارد شده است:
۱. عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه‌السلام) قَالَ سَمِعْتُهُ یقُولُ: «الْغِنَاءُ مِمَّا وَعَدَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیهِ النَّارَ» وَ تَلَا هَذِهِ الْآیةَ «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیضِلَّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ بِغَیرِ عِلْمٍ وَ یتَّخِذَها هُزُواً أُولئِک لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ»
ترجمه: محمد بن مسلم می‌گوید از امام باقر (علیه‌السلام) شنیدم که فرمود: غنا (موسیقی و خوانندگی) از چیزهایی است که خداوند عز و جل بر (انجام) آن وعید آتش جهنم داده است. سپس این آیه را تلاوت کردند: «برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند تا [مردم را] بى [هیچ] دانشى از راه خدا گمراه کنند، و [راه خدا] را به ریشخند گیرند. براى آنان عذابى خوارکننده خواهد بود».
منبع: کافی/۶/۴۳۱؛ وسائلالشیعة/۱۷/۳۰۴
۲. فِقْهُ الرِّضَا (علیه‌السلام): «اعْلَمْ أَنَّ الْغِنَاءَ مِمَّا وَعَدَ اللَّهُ عَلَیهِ النَّارَ فِی قَوْلِهِ «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیضِلَّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ بِغَیرِ عِلْمٍ وَ یتَّخِذَها هُزُواً أُولئِک لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ»
ترجمه: امام رضا علیه السلام فرمودند: بدان که غنا (نوازندگی و خوانندگی) از آن چیزهایی است که خداوند بر آن وعید آتش داده است در این آیه‌ی شریفه: «برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند تا [مردم را] بى [هیچ] دانشى از راه خدا گمراه کنند، و [راه خدا] را به ریشخند گیرند. براى آنان عذابى خوارکننده خواهد بود»
منبع: مستدرک الوسائل/۱۳/۲۱۳
دوم: بدحالی؛
عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ زِیادٍ قَالَ کنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السلام) فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ: بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی إِنَّنِی أَدْخُلُ کنِیفاً لِی وَ لِی جِیرَانٌ عِنْدَهُمْ جَوَارٍ یتَغَنَّینَ وَ یضْرِبْنَ بِالْعُودِ فَرُبَّمَا أَطَلْتُ الْجُلُوسَ اسْتِمَاعاً مِنِّی لَهُنَّ. فَقَالَ: «لَا تَفْعَلْ» فَقَالَ الرَّجُلُ: وَ اللَّهِ مَا آتِیهِنَّ إِنَّمَا هُوَ سَمَاعٌ أَسْمَعُهُ بِأُذُنِی. فَقَالَ: «لِلَّهِ أَنْتَ أَ مَا سَمِعْتَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یقُولُ «إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کلُّ أُولئِک کانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا» فَقَالَ: بَلَى وَ اللَّهِ لَکأَنِّی لَمْ أَسْمَعْ بِهَذِهِ الْآیةِ مِنْ کتَابِ اللَّهِ مِنْ أَعْجَمِی وَ لَا عَرَبِی لَا جَرَمَ أَنَّنِی لَا أَعُودُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ وَ أَنِّی أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ. فَقَالَ لَهُ: «قُمْ فَاغْتَسِلْ وَ سَلْ مَا بَدَا لَک فَإِنَّک کنْتَ مُقِیماً عَلَى أَمْرٍ عَظِیمٍ مَا کانَ أَسْوَأَ حَالَک لَوْ مِتَّ عَلَى ذَلِک احْمَدِ اللَّهَ وَ سَلْهُ التَّوْبَةَ مِنْ کلِّ مَا یکرَهُ فَإِنَّهُ لَا یکرَهُ إِلَّا کلَّ قَبِیحٍ وَ الْقَبِیحَ دَعْهُ لِأَهْلِهِ فَإِنَّ لِکلٍّ أَهْلًا»
ترجمه: مسعدة بن زیاد می‌گوید در محضر امام صادق علیه السلام بودم که مردی به حضرت عرض کرد: پدر و مادرم به فدایتان باد، من همسایه‌ای دارم که کنیزکان خواننده و نوازنده دارد که عود می‌زنند، وقتی برای قضای حاجت به مستراح می‌روم، نشستن را طول می‌دهم تا آواز و موسیقی شان را بشنوم. [حکم این کار چیست؟] حضرت فرمودند: این کار را نکن. عرض کرد: به خدا قسم من به خاطر شنیدن به آنجا نمی روم بلکه فقط به گوشم می‌رسد. حضرت فرمودند: خدا وکیلی آیا این آیه را نشنیده‌ای که می‌فرماید: «گوش و چشم و دل [در مقابل کرده‌ی خویش مسئولند و] بازخواست خواهند شد»؟! عرض کرد: به خدا قسم گویا من اصلاً این آیه را از هیچ عجم یا عربی نشنیده ام. حال که چنین شد، دیگر به آن کار بر نخواهم گشت و از خدا طلب آمرزش دارم. حضرت فرمودند: برخیز و غسل [توبه] کن که بر [گناه] بزرگی پافشاری می‌کردی. چقدر حالت بد می‌بود اگر بر آن حال [اصرار بر شنیدن موسیقی و آواز] از دنیا می‌رفتی. خدا را [برای نجات از آن معرکه] سپاس گوی و از هر آنچه او نمی پسندد توبه کن که او فقط امور زشت را نمی پسندد و کارهای زشت را به اهلش واگذار که هر کاری اهل و اصحابی دارد». (کافی/۶/۴۳۲)
سوم: محرومیت از آوازها و موسیقی‌های بهشتی؛
عَنْ یاسِرٍ الْخَادِمِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ (علیه‌السلام) قَالَ: «مَنْ نَزَّهَ نَفْسَهُ عَنِ الْغِنَاءِ فَإِنَّ فِی الْجَنَّةِ شَجَرَةً یأْمُرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الرِّیاحَ أَنْ تُحَرِّکهَا فَیسْمَعُ لَهَا صَوْتاً لَمْ یسْمَعْ بِمِثْلِهِ وَ مَنْ لَمْ یتَنَزَّهْ عَنْهُ لَمْ یسْمَعْهُ؛ یاسر خادم امام رضا علیه السلام از آن حضرت نقل می‌کند که فرمودند: هر کس خودش را از غنا[= نواختن و شنیدن موسیقی و آوازه خوانی] پاک بدارد [ثوابش این است که] در بهشت درختی است که خدای عز و جل بادها را امر می‌کند که به حرکت بیایند [و از لابلای شاخ و برگهای آن بگذرند، با این کار] صدایی شنیده می‌شود که مانند آن شنیده نشده است. ولی هر کس خود را از غنا [= نواختن و شنیدن موسیقی و آوازه خوانی] پاک ندارد، آن صدای [موسیقی بهشتی و آوازخوانی هوش ربا] را نخواهد شنید» (کافی/۶/۴۳۴؛ وسائلالشیعة/۱۷/۳۱۷)
چهارم: محروم شدن از حمد و ثنای خداوند متعال؛
فِی الْخَبَرَ إِنَّ اللَّهَ یقُولُ یوْمَ الْقِیامَةِ: «مَلَائِکتِی مَنْ حَفِظَ سَمْعَهُ وَ لِسَانَهُ عَنِ الْغِنَاءِ فَأَسْمِعُوهُ حَمْدِی وَ الثَّنَاءَ عَلَی؛ در روایتی آمده است: خدای متعال در روز قیامت می‌فرماید: ای ملائکه‌ی من آن کس که گوش و زبانش را از [شنیدن و خواندن] غنا حفظ کرده، حمد و ثنای من درباره اش را به او ابلاغ کنید» (مستدرکالوسائل/۱۳/۲۱۴)
پنجم: با صورت سیاه محشور شدن؛
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): «یحْشَرُ صَاحِبُ الطُّنْبُورِ یوْمَ الْقِیامَةِ وَ هُوَ أَسْوَدُ الْوَجْهِ وَ بِیدِهِ طُنْبُورٌ مِنْ نَارٍ وَ فَوْقَ رَأْسِهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَک بِیدِ کلِّ مَلَک مِقْمَعَةٌ یضْرِبُونَ رَأْسَهُ وَ وَجْهَهُ وَ یحْشَرُ صَاحِبُ الْغِنَاءِ مِنْ قَبْرِهِ أَعْمَى وَ أَخْرَسَ وَ أَبْکمَ وَ یحْشَرُ الزَّانِی مِثْلَ ذَلِک وَ صَاحِبُ الْمِزْمَارِ مِثْلَ ذَلِک وَ صَاحِبُ الدَّفِّ مِثْلَ ذَلِک؛ رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرمودند: نوازنده‌ی تنبور در روز قیامت در حالی محشور می‌شود که صورتش سیاه است و به دستش تنبوری از آتش می‌باشد. بالای سرش هفتاد هزار فرشته هستند و به دست هر یک، گرزی است که با آن بر سر و صورت او می‌کوبند. اصحاب غنا [خواننده و نوازنده] در حالی از قبرش برانگیخته می‌شود که کور و لال است. و زناکار و نوازنده‌ی نی و نوازنده‌ی دف نیز چنین سرانجامی دارند.» (بحارالأنوار/۷۶/۲۵۳ و مستدرک الوسائل/۱۳/۲۱۹)
ششم: داخل شدن در جهنم؛
سَمِعَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام رَجُلًا یطْرِبُ بِالطُّنْبُورِ فَمَنَعَهُ وَ کسَرَ طُنْبُورَهُ ثُمَّ اسْتَتَابَهُ فَتَابَ ثُمَّ قَالَ: «أَ تَعْرِفُ مَا یقُولُ الطُّنْبُورُ حِینَ یضْرَبُ» قَالَ وَصِی رَسُولِ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) أَعْلَمُ. فَقَالَ: «إِنَّهُ یقُولُ: سَتَنْدَمُ سَتَنْدَمُ أَیا صَاحِبِی، سَتَدْخُلُ جَهَنَّمَ أَیا ضَارِبِی؛ امیرالمؤمنین علیه السلام شنیدند که مردی تنبور می‌نوازد، پس او را از این کار منع کردند و تنبورش را شکستند و توبه اش دادند و او نیز توبه کرد. پس حضرت از او پرسیدند: آیا می‌دانی تنبور وقتی نواخته می‌شود چه می‌گوید؟ عرض کرد: وصی رسول خدا داناترند. حضرت فرمودند: می‌گوید: به زودی، به زودی ای نوازنده‌ی من پشیمان خواهی شد. به زودی وارد آتش جهنم خواهی شد» (مستدرک الوسائل/۱۳/۲۲۰)
هفتم: فاجر و فاسق مردن و به آتش رفتن؛
فِقْهُ الرِّضَا (علیه‌السلام): «مَنْ لَقِی فِی بَیتِهِ طُنْبُوراً أَوْ عُوداً أَوْ شَیئاً مِنَ الْمَلَاهِی مِنَ الْمِعْزَفَةِ وَ الشِّطْرَنْجِ وَ أَشْبَاهِهِ أَرْبَعِینَ یوْماً فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ فَإِنْ مَاتَ فِی أَرْبَعِینَ مَاتَ فَاجِراً فَاسِقاً مَأْوَاهُ النَّارُ وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ»
ترجمه: امام رضا علیه السلام فرمودند: هر کس در خانه اش تنبور یا عود یا چیزی از آلات و وسائل موسیقی یا شطرنج به مدت چهل روز باشد، به خشم خدا گرفتار خواهد شد. اگر در این چهل روز بمیرد، فاجر و فاسق مرده است و جایگاهش آتش است و چه بد جایگاهی است.
منبع: مستدرک الوسائل/
در خبرها آمده بود که «مؤسسه‌ی موسیقی ملی تأسیس شد» به بهانه‌ی این خبر افتخار آفرین!! شایسته دیدم نگاهی به زندگی ابدی اهالی موسیقی از منظر آیات قرآن کریم و روایات معتبر شیعی بیاندازیم.
برای ورود به این بحث، نیاز به بیان دو مقدمه‌ی کوتاه است؛
مقدمه‌ی اول: بیان امور ماورائی فقط در انحصار دین و وحی است. یعنی فقط کسی می‌تواند از دنیاهای پس از این دنیا به ما خبر دهد که به عالم غیب متصل باشد و ببیند آنچه دیگران نمی‌بینند و بشنود آنچه دیگران نمی‌شنوند. در اعتقادات شیعی، این امر منحصر در وجود مقدس رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) و جانشینان بر حق ایشان است.
مقدمه‌ی دوم: مبنای اعتبار یک روایت، توجه محدثین بزرگ و فقهای عظام به آن روایت است. پس هر حدیثی که در کتب معتبر حدیثی شیعه ذکر نشده و فقهای بزرگوار به آن اعتنا نکرده اند، از درجه‌ی اعتبار ساقط است و قابل استناد نیست. به همین منظور در اینجا فقط از روایاتی که در کتب معتبر شیعه آمده استفاده شده است.
بعد از ذکر این دو مقدمه می‌گوییم: اموری که در پی می‌آید، چشم به راه اصحاب ساز و آواز است و برایشان تهیه دیده شده است:
اول: عذابی خوار کننده؛
در ذیل آیه‌ی مبارکه‌ی «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یشْتَری لَهْوَ الْحَدیثِ لِیضِلَّ عَنْ سَبیلِ اللَّهِ بِغَیرِ عِلْمٍ وَ یتَّخِذَها هُزُواً أُولئِک لَهُمْ عَذابٌ مُهینٌ؛ ترجمه: و برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند تا [مردم را] بى [هیچ] دانشى از راه خدا گمراه کنند، و [راه خدا] را به ریشخند گیرند براى آنان عذابى خوارکننده خواهد بود. (سوره‌ی لقمان، آیه‌ی ۶)
وارد شده است:
۱. عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه‌السلام) قَالَ سَمِعْتُهُ یقُولُ: «الْغِنَاءُ مِمَّا وَعَدَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیهِ النَّارَ» وَ تَلَا هَذِهِ الْآیةَ «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیضِلَّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ بِغَیرِ عِلْمٍ وَ یتَّخِذَها هُزُواً أُولئِک لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ»
ترجمه: محمد بن مسلم می‌گوید از امام باقر (علیه‌السلام) شنیدم که فرمود: غنا (موسیقی و خوانندگی) از چیزهایی است که خداوند عز و جل بر (انجام) آن وعید آتش جهنم داده است. سپس این آیه را تلاوت کردند: «برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند تا [مردم را] بى [هیچ] دانشى از راه خدا گمراه کنند، و [راه خدا] را به ریشخند گیرند. براى آنان عذابى خوارکننده خواهد بود».
منبع: کافی/۶/۴۳۱؛ وسائلالشیعة/۱۷/۳۰۴
۲. فِقْهُ الرِّضَا (علیه‌السلام): «اعْلَمْ أَنَّ الْغِنَاءَ مِمَّا وَعَدَ اللَّهُ عَلَیهِ النَّارَ فِی قَوْلِهِ «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیضِلَّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ بِغَیرِ عِلْمٍ وَ یتَّخِذَها هُزُواً أُولئِک لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ»
ترجمه: امام رضا علیه السلام فرمودند: بدان که غنا (نوازندگی و خوانندگی) از آن چیزهایی است که خداوند بر آن وعید آتش داده است در این آیه‌ی شریفه: «برخى از مردم کسانىاند که سخن بیهوده را خریدارند تا [مردم را] بى [هیچ] دانشى از راه خدا گمراه کنند، و [راه خدا] را به ریشخند گیرند. براى آنان عذابى خوارکننده خواهد بود»
منبع: مستدرک الوسائل/۱۳/۲۱۳
دوم: بدحالی؛
عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ زِیادٍ قَالَ کنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السلام) فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ: بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی إِنَّنِی أَدْخُلُ کنِیفاً لِی وَ لِی جِیرَانٌ عِنْدَهُمْ جَوَارٍ یتَغَنَّینَ وَ یضْرِبْنَ بِالْعُودِ فَرُبَّمَا أَطَلْتُ الْجُلُوسَ اسْتِمَاعاً مِنِّی لَهُنَّ. فَقَالَ: «لَا تَفْعَلْ» فَقَالَ الرَّجُلُ: وَ اللَّهِ مَا آتِیهِنَّ إِنَّمَا هُوَ سَمَاعٌ أَسْمَعُهُ بِأُذُنِی. فَقَالَ: «لِلَّهِ أَنْتَ أَ مَا سَمِعْتَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یقُولُ «إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کلُّ أُولئِک کانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا» فَقَالَ: بَلَى وَ اللَّهِ لَکأَنِّی لَمْ أَسْمَعْ بِهَذِهِ الْآیةِ مِنْ کتَابِ اللَّهِ مِنْ أَعْجَمِی وَ لَا عَرَبِی لَا جَرَمَ أَنَّنِی لَا أَعُودُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ وَ أَنِّی أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ. فَقَالَ لَهُ: «قُمْ فَاغْتَسِلْ وَ سَلْ مَا بَدَا لَک فَإِنَّک کنْتَ مُقِیماً عَلَى أَمْرٍ عَظِیمٍ مَا کانَ أَسْوَأَ حَالَک لَوْ مِتَّ عَلَى ذَلِک احْمَدِ اللَّهَ وَ سَلْهُ التَّوْبَةَ مِنْ کلِّ مَا یکرَهُ فَإِنَّهُ لَا یکرَهُ إِلَّا کلَّ قَبِیحٍ وَ الْقَبِیحَ دَعْهُ لِأَهْلِهِ فَإِنَّ لِکلٍّ أَهْلًا»
ترجمه: مسعدة بن زیاد می‌گوید در محضر امام صادق علیه السلام بودم که مردی به حضرت عرض کرد: پدر و مادرم به فدایتان باد، من همسایه‌ای دارم که کنیزکان خواننده و نوازنده دارد که عود می‌زنند، وقتی برای قضای حاجت به مستراح می‌روم، نشستن را طول می‌دهم تا آواز و موسیقی شان را بشنوم. [حکم این کار چیست؟] حضرت فرمودند: این کار را نکن. عرض کرد: به خدا قسم من به خاطر شنیدن به آنجا نمی روم بلکه فقط به گوشم می‌رسد. حضرت فرمودند: خدا وکیلی آیا این آیه را نشنیده‌ای که می‌فرماید: «گوش و چشم و دل [در مقابل کرده‌ی خویش مسئولند و] بازخواست خواهند شد»؟! عرض کرد: به خدا قسم گویا من اصلاً این آیه را از هیچ عجم یا عربی نشنیده ام. حال که چنین شد، دیگر به آن کار بر نخواهم گشت و از خدا طلب آمرزش دارم. حضرت فرمودند: برخیز و غسل [توبه] کن که بر [گناه] بزرگی پافشاری می‌کردی. چقدر حالت بد می‌بود اگر بر آن حال [اصرار بر شنیدن موسیقی و آواز] از دنیا می‌رفتی. خدا را [برای نجات از آن معرکه] سپاس گوی و از هر آنچه او نمی پسندد توبه کن که او فقط امور زشت را نمی پسندد و کارهای زشت را به اهلش واگذار که هر کاری اهل و اصحابی دارد». (کافی/۶/۴۳۲)
سوم: محرومیت از آوازها و موسیقی‌های بهشتی؛
عَنْ یاسِرٍ الْخَادِمِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ (علیه‌السلام) قَالَ: «مَنْ نَزَّهَ نَفْسَهُ عَنِ الْغِنَاءِ فَإِنَّ فِی الْجَنَّةِ شَجَرَةً یأْمُرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الرِّیاحَ أَنْ تُحَرِّکهَا فَیسْمَعُ لَهَا صَوْتاً لَمْ یسْمَعْ بِمِثْلِهِ وَ مَنْ لَمْ یتَنَزَّهْ عَنْهُ لَمْ یسْمَعْهُ؛ یاسر خادم امام رضا علیه السلام از آن حضرت نقل می‌کند که فرمودند: هر کس خودش را از غنا[= نواختن و شنیدن موسیقی و آوازه خوانی] پاک بدارد [ثوابش این است که] در بهشت درختی است که خدای عز و جل بادها را امر می‌کند که به حرکت بیایند [و از لابلای شاخ و برگهای آن بگذرند، با این کار] صدایی شنیده می‌شود که مانند آن شنیده نشده است. ولی هر کس خود را از غنا [= نواختن و شنیدن موسیقی و آوازه خوانی] پاک ندارد، آن صدای [موسیقی بهشتی و آوازخوانی هوش ربا] را نخواهد شنید» (کافی/۶/۴۳۴؛ وسائلالشیعة/۱۷/۳۱۷)
چهارم: محروم شدن از حمد و ثنای خداوند متعال؛
فِی الْخَبَرَ إِنَّ اللَّهَ یقُولُ یوْمَ الْقِیامَةِ: «مَلَائِکتِی مَنْ حَفِظَ سَمْعَهُ وَ لِسَانَهُ عَنِ الْغِنَاءِ فَأَسْمِعُوهُ حَمْدِی وَ الثَّنَاءَ عَلَی؛ در روایتی آمده است: خدای متعال در روز قیامت می‌فرماید: ای ملائکه‌ی من آن کس که گوش و زبانش را از [شنیدن و خواندن] غنا حفظ کرده، حمد و ثنای من درباره اش را به او ابلاغ کنید» (مستدرکالوسائل/۱۳/۲۱۴)
پنجم: با صورت سیاه محشور شدن؛
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): «یحْشَرُ صَاحِبُ الطُّنْبُورِ یوْمَ الْقِیامَةِ وَ هُوَ أَسْوَدُ الْوَجْهِ وَ بِیدِهِ طُنْبُورٌ مِنْ نَارٍ وَ فَوْقَ رَأْسِهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَک بِیدِ کلِّ مَلَک مِقْمَعَةٌ یضْرِبُونَ رَأْسَهُ وَ وَجْهَهُ وَ یحْشَرُ صَاحِبُ الْغِنَاءِ مِنْ قَبْرِهِ أَعْمَى وَ أَخْرَسَ وَ أَبْکمَ وَ یحْشَرُ الزَّانِی مِثْلَ ذَلِک وَ صَاحِبُ الْمِزْمَارِ مِثْلَ ذَلِک وَ صَاحِبُ الدَّفِّ مِثْلَ ذَلِک؛ رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرمودند: نوازنده‌ی تنبور در روز قیامت در حالی محشور می‌شود که صورتش سیاه است و به دستش تنبوری از آتش می‌باشد. بالای سرش هفتاد هزار فرشته هستند و به دست هر یک، گرزی است که با آن بر سر و صورت او می‌کوبند. اصحاب غنا [خواننده و نوازنده] در حالی از قبرش برانگیخته می‌شود که کور و لال است. و زناکار و نوازنده‌ی نی و نوازنده‌ی دف نیز چنین سرانجامی دارند.» (بحارالأنوار/۷۶/۲۵۳ و مستدرک الوسائل/۱۳/۲۱۹)
ششم: داخل شدن در جهنم؛
سَمِعَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام رَجُلًا یطْرِبُ بِالطُّنْبُورِ فَمَنَعَهُ وَ کسَرَ طُنْبُورَهُ ثُمَّ اسْتَتَابَهُ فَتَابَ ثُمَّ قَالَ: «أَ تَعْرِفُ مَا یقُولُ الطُّنْبُورُ حِینَ یضْرَبُ» قَالَ وَصِی رَسُولِ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) أَعْلَمُ. فَقَالَ: «إِنَّهُ یقُولُ: سَتَنْدَمُ سَتَنْدَمُ أَیا صَاحِبِی، سَتَدْخُلُ جَهَنَّمَ أَیا ضَارِبِی؛ امیرالمؤمنین علیه السلام شنیدند که مردی تنبور می‌نوازد، پس او را از این کار منع کردند و تنبورش را شکستند و توبه اش دادند و او نیز توبه کرد. پس حضرت از او پرسیدند: آیا می‌دانی تنبور وقتی نواخته می‌شود چه می‌گوید؟ عرض کرد: وصی رسول خدا داناترند. حضرت فرمودند: می‌گوید: به زودی، به زودی ای نوازنده‌ی من پشیمان خواهی شد. به زودی وارد آتش جهنم خواهی شد» (مستدرک الوسائل/۱۳/۲۲۰)
هفتم: فاجر و فاسق مردن و به آتش رفتن؛
فِقْهُ الرِّضَا (علیه‌السلام): «مَنْ لَقِی فِی بَیتِهِ طُنْبُوراً أَوْ عُوداً أَوْ شَیئاً مِنَ الْمَلَاهِی مِنَ الْمِعْزَفَةِ وَ الشِّطْرَنْجِ وَ أَشْبَاهِهِ أَرْبَعِینَ یوْماً فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ فَإِنْ مَاتَ فِی أَرْبَعِینَ مَاتَ فَاجِراً فَاسِقاً مَأْوَاهُ النَّارُ وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ»
ترجمه: امام رضا علیه السلام فرمودند: هر کس در خانه اش تنبور یا عود یا چیزی از آلات و وسائل موسیقی یا شطرنج به مدت چهل روز باشد، به خشم خدا گرفتار خواهد شد. اگر در این چهل روز بمیرد، فاجر و فاسق مرده است و جایگاهش آتش است و چه بد جایگاهی است.
منبع: مستدرک الوسائل/
