تاریخ انتشار : جمعه ۹ اسفند ۱۳۹۲ ساعت ۱۰:۴۰

وبلاگ جوانان صدیق زهی نوشت :
لباس بلوچ يك پوشش است اما نه از آن دست پوششهايي كه اصالت فرهنگي ندارد. لباس مردم غيور سيستان و بلوچستان، فقط يك پوشش نيست بلكه اين پوشش پشتوانه اي به قدرت فرهنگ يكي از اصيل ترين اقوام ايراني را به دنبال دارد .



 چند ويژگي شاخص كه قوم بلوچ را متمايز مي‌سازند عبارتند از:

۱ـ ميارجلي (پناهنده پذيري)۲ـ قول و قرار ۳ـ مهمان نوازي ۴ـ حشر و مدد ۵ـ بجار ۶ـ چَنَدء ۷ـ بير يا انتقام ۸ـ جن طلاق (زن طلاق) ۹ـ ديوّان ۱۰ ـ پتّر ۱۱ـ پوشاك

پوشاک یا لباس مردم بلوچستان عبارتند از:
▪ پاگ : عمامه اي گرد كه بر سر مي بندند.
▪ دزمال یا مسر : دستمال سر، شبيه عمامه مي بندند
▪ كلاه سوپي : عرقچين است و در مسجد و عبادت برسر مي گذارند
▪ چكن دوز : كلاه دست دوزي شده اعياني
▪ کمیس یاجامگ : پيراهن مردانه اي است گشاد و جادار
▪ لانکیگ یا لنگ : پارچه اي است كه به دور گردن مي آويزند
▪ گنج پراك یا زیر پوش: زير پيراهن
▪ شلوار پاجامك : شلوار گشاد و چين دار بلوچي است
▪ نی پگ سرين بند : كمربندي است پارچه اي براي شلوار
▪ شال : كت پشمي كه زمستان مي پوشند
▪ سواس و پوزا : كفشي است كه با برگ خرماي وحشي مي بافند
▪ دوبنده : پاافزاري است كه با پوست گاو مي سازند
▪ بوت یا كوش : كفش چرمي
▪ كرو : جوراب پشمي براي زمستان

 

يك لباس ساده، پيراهني گشاد و شلوراي ساده با رنگي روشن درست به رنگ دلهاي بي آلايش مردمان باصفاي استان وسيع كويري كشور.

لباس بلوچ يك پوشش است اما نه از آن دست پوششهايي كه اصالت فرهنگي ندارد. لباس هايي همانند بلوز و شلوار، يا كتهايي كه سالهاست در خلا توجه به لباس ملي اقوام اصيل ايراني با ديكته از آن سوي مرزها شكل و شمايلش كمي تغيير مي كند تا مد روز شود. لباس مردم غيور سيستان و بلوچستان، فقط يك پوشش نيست بلكه اين پوشش پشتوانه اي به قدرت فرهنگ يكي از اصيل ترين اقوام ايراني را به دنبال دارد .

لباس بلوچ, لباس غيرت

وقتي يك فرد ملبس به پوشش بلوچها را مي بينيم به ياد غيرتمندي اين قوم در محافظت هميشگي از مرزهاي شرقي كشورمان مي افتيم . اگرچه ورق زدن تقويم دوران دفاع مقدس نيز يادآور دلاوري هاي اين قوم در مرزهاي شرق و جنوب كشور است همچنانكه شهداي استان سيستان و بلوچستان همچون نگيني در آسمان اين استان كويري و پهناور مي درخشند.

با اين وجود اما گاهي وقتها به اين لباس و اين قوم بي مهري هايي صورت گرفته است و با چشم بستن بر نقش تاثير گذار قوم بلوچ بر حفظ امنيت مرزهاي شرقي و به جاي فرهنگسازي براي ارزش نهادن به فرهنگ اصيل اقوام ايراني، افراد شرور و قاچاقچيان مواد مخدر دراين لباس نشان داده مي شدند. اگرچه چند سالي است ديگر شاهد چنين بي مهري هايي به لباس و در واقع به فرهنگ مردم غيور سيستان وبلوچستان نيستيم اما همان تعداد آثار نيز ضربه زيادي را به اين لباس زده است.
اين در حالي است كه كرد، لر، بلوچ، تركمن، ترك، گيلك، عرب و فارس همگي اقوام ايراني هستند كه در كشورمان ايران در كنار يكديگر و با تكيه بر اشتراكات ملي و مذهبي خود به صورت دوستانه زندگي مي كنند . هر يك از اين اقوام داراي پيشينه اي عميق و آداب و رسوم و فرهنگي غني هستند و حتي خوراك و پوشش آنها بيانگر فرهنگي اصيل است كه مي تواند ذائقه تنوع پسند جوانان امروزي را به خوبي پوشش دهد. اما  مسئولان فرهنگي با بي توجهي به اين گنجينه ها، خود زمينه تهاجم فرهنگي را فراهم آورده اند.

 
برخی از منابع جمعیت مردم بلوچ یا کسانی که به زبان بلوچی سخن می گویند بیش از 10میلیون تن براورد می کنند که بیشتر در کشورهای پاکستان ،ایران ،افغانستان ؛کشورهای حاشیه خلیخ فارس(عمان امارات بحرین)یا در کشورهای نظیر تاجیکستان و ترکمنستان  زندگی می کنند اماقابل توجه ای از بلوچ زبانان حتی به کشورهای افریقای مثل  زنگبار یا کشورهای اروپایی نظیر سوئد نیز مهاجرت کردند.

 
پوشاك و لباس بلوچي نيز مي تواند براي بررسي قدمت تاريخي اين قوم و مطالعات فرهنگي و تبار شناسي مورد توجه قرار گيرد. لباس بلوچي، لباسي است كه در يك منطقه بزرگ جغرافيايي از قديم مورد استفاده مردم بوده است. مناطقي چون ناحيه سيستان و بلوچستان ايران، بخش‌هايي از خراسان (به خصوص جنوب آن)، بخش‌هايي از استان كرمان و هرمزگان، كشورهايي چون پاكستان، هندوستان، افغانستان و ... از جمله نواحي هستند كه مردمان ملبس به اين لباس را در آن‌ها مشاهده مي كنيم. شباهت لباس برخي ديگر از اقوام ايراني با لباس بلوچ به دليل ريشه‌هاي مشترك مردمي، قومي، تبارشناسي، فرهنگي و تاريخي مردم ايران است.

 

لباس بلوچ ها هم اگرچه طي زمان تغييراتي داشته اما پوشاك ويژه مردم اين منطقه هنوز معرف يك قوم اصيل ايراني است. لباس بلوچ ها هم مردانه و زنانه دارد. لباس مردان بلوچ شامل مواردي است كه در زير به آنها اشاره مي شود.

 
زنان بلوچ اما لباس هايي با تنوع رنگي بالا مي پوشندكه اين همه سليقه در انتخاب رنگهاي شاد و زيبا حكايت از حس هنر دوستي و زيبايي شناسي اين قوم دارد. آنها هم همراه با «جامگ» و «پاحامگ» مردانه كه براي پوشش ظرافت و سليقه زنان تغييراتي داشته اند ، «تكو» (چارقد) و سريگ (روسري) كه بزرگتر از چارقد هست به سر مي كند. كفش و جوراب زنان نيز همان نام ها را دارد. زنان اهل زيور آلات نيز هستند (گوشواره)، پولك، پولوه، كيگ، پور (سينه ريز)، كيد، سربند و مِزبري ؛ زيور آلاتي است كه ميتوانيد به همراه زنان بلوچ مشاهده كنيد.

 
شايد از ديد يك فرد غير بلوچ و يا افرادي كه آشنايي با اين لباس ندارند، همه اين لباس‌ها يك شكل و يكسان ديده شوند و تفاوتي با هم نداشته باشند. اما در واقعيت اينگونه نيست و فرم و ساختار لباس و شلوار نشان دهنده خيلي از چيزها است. به عنوان نمونه نوع پوشش و نوع دوخت اهالي شهرهاي مختلف بلوچستان به گونه‌اي است كه با ديدن لباس و شلوار، مي‌توان پي برد كه آن فرد متعلق به كدام شهر، منطقه يا طايفه بلوچ است.

 
در حال حاضر لباس بلوچي يكي از هنرهايي است كه زنده مانده است. دليل آن هم خود مردم بلوچ هستند كه يادگاري زيبا و ارزشمند نياكان خودشان را حفظ و نگهداري كرده‌اند. اين لباس بخشي از هويت، فرهنگ و تاريخ ايرانيان است