نمی دانیم از تقدیر ماست یا از تدبیر شما؟
تاریخ انتشار : جمعه ۲ اسفند ۱۳۹۲ ساعت ۱۷:۱۶
به روایت حرف رک به نقل از وبلاگ دیدبان:
به گزارش دیدبان،موضوع سبد کالایی اولین بار توسط رییس جمهور در حین ارایه گزارش 100 روزه دولت یازدهم مطرح شد و مقرر شد تا پایان سال جاری در دو نوبت این سبد در بین مشمولان آن توزیع گردد و بنا به گفته سخنگوی دولت، دولت قصد دارد در سال آینده نیز هر فصل یک سبد کالایی به سرپرستان خانوار ارائه نماید.
توزیع این سبد سرانجام پس از چند ماه کشمکش و ابهامات فراوان در نحوه تامین و توزیع آن از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت از روز یکشنبه 13 بهمن آغاز شد. سبد کالاهایی که قرار بود با هدف برقراری عدالت در بین 15 میلیون سرپرست خانوار توزیع شود، درست دو روز قبل از آغاز توزیع آمار با سرریز مواجه شد و نهایتاً اعلام شد که سبد کالایی شامل 1.8 کیلوگرم روغن نباتی مایع، 10 کیلوگرم برنج، 4 کیلوگرم گوشت مرغ، 800گرم پنیر و 1.8 کیلوگرم تخم مرغ، در بین 10 میلیون سرپرست خانوار توزیع می‌شود.
توزیع سبد کالایی دولت در حالی کلید خورد که از همان ساعات اولیه صبح صف‌های عریض و طویل در مقابل فروشگاههای تعیین شده به چشم میخورد. مردم در حال و هوای سرد زمستانی برای گرفتن هدیه دولت متحمل مشقات زیادی شدند که این وضعیت در اکثر فروشگاهها به وضوح قابل مشاهده بود. چنانچه حتی کار به چوب و چماق هم کشیده شد و هدیهای که قرار بود تا لبخند نشاط را بر لبان مردم جاری کند، در دقایقی به تلخی گرائید و سبب شد تا برخی از مردم صف‌های خود را رها کنند و جانشان را بر هدیه رایگان دولت ترجیح دهند.
- نحوه توزیع سبد کالایی دولت
معاون اول رئیس جمهور مصوبه ویژه سبد کالا را در دو نوبت تا پایان سال‌جاری را به وزارتخانه‌های تعاون، علوم، فرهنگ و دفاع و معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری ابلاغ کرده است.
در این ابلاغیه اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور آمده است: هیات وزیران در جلسه مورخ 20/9/1392 بنا به پیشنهاد مشترک وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت، امروز اقتصادی و دارایی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی و معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب نمود:
1- در راستای سیاست های حمایتی دولت از برخی اقشار جامعه سبد کالا شامل (1.8) کیلوگرم روغن نباتی مایع، (10) کیلوگرم برنج، (4) کیلوگرم گوشت مرغ، (800) گرم پنیر و (1.8) کیلوگرم تخم مرغ به افراد مشمول این تصویب نامه در دو نوبت تا پایان سال 1392 تحویل می شود.
2- افراد زیر مشمول این تصویب نامه می باشند:
الف- کلیه شاغلان و بازنشستگان دولت و نیروهای مسلح اعم از کارکنان رسمی، پیمانی و قراردادی و کلیه کارگران مشمول قانون کار و قانون تامین اجتماعی.
ب- روزنامه نگاران، خبرنگاران و هنرمندان، دانشجویان متاهل و طلاب
ج- سرپرستان خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی کشور.
3- سبد کالای موضوع این تصویب نامه به صورت رایگان و در ازای بن تحویل خواهد شد.
4- وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مجاز به انتخاب بن کاغذی یا کارت الکترونیکی برای تحویل کالا می باشد.
5- وزرات تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است فهرست افراد موضوع بند 2 را از دستگاه های اجرایی ذیربط دریافت و پس از راستی آزمایی و پالایش به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام نماید.
تبصره- وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح موظف است آمار کارکنان و بازنشستگان خود را به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام نماید.
6- دستگاه های اجرایی که آمار مشمولان واجد شرایط آنها توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام می گردد موظفند نسبت به دریافت بن از وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام نمایند.
7- دستگاه های اجرایی موظفند در مهلت تعیین شده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت نسبت به تسویه حساب بن ها با وزرات مذکور اقدام نمایند.
8- معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور موظف است اعتبار مورد نیاز جهت اجرای این تصویب نامه را تا سقف مبلغ 15 هزار میلیارد ریال از محل ردیف های متفرقه تامین و در اختیار وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار دهد.
9- وزارت صنعت، معدن و تجارت مجاز است به منظور تسریع و تسهیل در تامین اقلام سبد کالا، نسبت به پرداخت علی الحساب بخشی از اعتبارات به مباشرین تامین اقدام نماید.
10- انتخاب مباشرین تامین کالا توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت می گیرد.
11- دستگاه های مباشر تامین موظفند تا پایان اردیبهشت 1393 نسب به ارایه اسناد و مدارک مثبته به سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان اقدام نمایند و سازمان مذکور نیز موظف است تا پایان تیر 1393 نسبت به محاسبه قطعی یارانه موضوع این تصویب نامه و تسویه حساب نهایی با مباشرین اقدام نماید.
12- وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است بر نحوه اجرای این تصویب نامه نظارت نماید.
- انتقادات مطرح به طرح توزیع سبد کالا
رییس‌جمهور در برنامه زنده تلویزیونی خود در روز چهار شنبه 92/11/16 اعلام کرد: " اقشار آسیب‌پذیر جامعه ما از نظر سلامت و امنیت غذایی در فشار هستند. تامین اعتبار برای حل مشکل این اقشار مشکل است، اما من گفتم باید به این اقشار کمک کنیم. سبد کالا برای کمک به این اقشار بود که جایگزین یارانه نمی‌شود و یارانه سر جای خود باقی می‌ماند. البته این طرح اشکالاتی هم داشت که من متاثر شدم و دستور دادم هیاتی مشکلات به وجود آمده را بررسی کند". اذعان ریاست محترم جمهوری به وجود اشکالاتی در روند توزیع سبد کالا، نشان از وجود کاستی‌هایی در اجرایی نمودن این برنامه از سوی متولیان امر دارد.
نکته قابل تأمل در این خصوص اینکه، تخصیص سبد کالا به اقشار کم در آمد جامعه، با محتوای فوق الذکر و ارزش ناچیز آن ( معادل 80 هزار تومان ) آیا در راستای حل مشکل امنیت غذایی این اقشار قابل تعریف است؟ در همین زمینه و از قبل از آغاز توزیع سبد کالا از سوی برخی مسئولین و کارشناسان انتقاداتی نسبت به اصل موضوع سبد کالا و نحوه توزیع آن مطرح شده است. از آن جمله:
1- نبود تعریف دقیق از جامعه هدف طرح
به گزارش مهر، بر اساس گفته مسئولان، این سبد کالایی به 15 میلیون سرپرست خانوار تحویل داده خواهد شد و به هر خانوار تعلق دارد و فرقی نمی‌کند که تعداد خانوار چند نفر باشد ولی در ادامه بیان شد که به خانوارهای تک نفره این سبد تعلق نمی‌گیرد. از سوی دیگر اقشار کم‌درآمد و آسیب‌پذیر به عنوان جامعه هدف در توزیع سبد کالا اعلام شده‌اند اما، عملاً شاهد هستیم که این سبدها به عدالت توزیع نشده است و اقشار برخودار جامعه نیر در فهرست دریافت کنندگان این سبد قرار دارند و بسیاری از اقشار کم‌درآمد جامعه که انتظار می‌رفت جایگاه ویژه‌ای در دریافت این سبد کالایی داشته باشند اصلاً مورد توجه قرار نگرفته‌اند و این نشان می‌دهد تعریف دقیق و درستی از جامعه هدف برای این طرح وجود ندارد.
2- خدشه دار شدن تصویر عمومی کشور (Country Image) در محیط بین المللی
در علم روابط بین الملل مشهور است که دولت‌ها هیچ گاه ارزیابی اطلاعاتی دقیقی از وضعیت قدرت یکدیگر ندارند و همین «احتمال خطای محاسبه»، آنان را در برگزیدن ابزارهای مختلف نیل به اهداف سیاست خارجی دچار تردید می کند. در راستای همین امر، دولت ها معمولا برای افزایش ضریب خطای محاسباتی رقبا، سعی دارند در محیط بین المللی تصویر عمومی قدرتمند و بی نقصی از خود به نمایش بگذارند. این تلاش، در شرایطی که دو دولت در حالت مخاصمه، شبه مخاصمه و یا مذاکره قرار دارند، صد چندان می شود.
متاسفانه تکرار سیستماتیک مخابره پیام ضعف به دشمن، ماجرای توزیع سبد کالا را از سطح یک مسئله اجرایی به یک مسئله امنیت ملی ارتقا داده است. نگرانی دوستداران دولت این است که اگر درباره سطح قدرت ایران اغراق نمی شود، چرا واقعیت های قدرت ایران تقلیل داده شده و یا پیام‌های ضعف به دشمن مخابره می‌شود؟ اگر آمریکا می گوید اثر تحریم ها ایران را به میز مذاکره آورده است، بخش دیگری از سیستم اجرایی با به صف کشیدن مردم، برای دریافت مرغ و برنج، برای ادعای دشمن مستندسازی می کند!
در همین زمینه فارس گزارش داد؛ محمداسماعیل سعیدی رئیس مجمع نمایندگان آذربایجان‌شرقی در مجلس گفت: نحوی توزیع سبد کالایی در شأن مردم ایران نبود و بازتاب بین‌المللی و داخلی علامت سئوال در مقابل آن را به دنبال داشت. وی اظهار کرد: عدم دقت و برنامه‌ریزی مناسب در مورد ارائه سبد کالایی به مردم بازتاب بین‌المللی داشته تا جایی که مقامات آمریکایی جرات اظهار نظر در این رابطه را به خود داده‌اند. وی افزود: وزارت امور خارجه باید در این رابطه موضع‌گیری کند و نسبت به این اظهارات عکس‌العمل نشان دهد.
3- مغایرت با حمایت از تولید داخلی
نماینده مردم ساوه و زرندیه و عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در مصاحبه با ایسنا؛ گنجاندن برنج هندی و مرغ خارجی را در این سبد کالا مغایر با تأمین امنیت و سلامت غذایی و حمایت از تولید داخلی دانست و اظهارکرد: در حالی که هر روز وضعیت اقتصادی شالیکاران و مرغداران و در مجموع کشاورزان و دامداران دستخوش رکود می‌شود واردات سبد کالای نامرغوب خارجی بر این رکود خواهد افزود.
4- عدم وجود نظم در توزیع سبد کالا
به گزارش فارس؛ سید محمد بیاتیان نماینده مردم بیجار در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اعتراض های گسترده مردمی به نحوه توزیع سبدکالا در کشور، تصریح کرد: دامنه اعتراضات به نحوه توزیع سبد کالا به درون دولت هم کشیده شده است و شنیده ها حکایت از تهدید برخی وزرای مرتبط با بحث سبد کالا به استعفا دارد. وی بدون اشاره به نام وزاری که به گفته وی استعفا داده اند، تصریح کرد: نابسامانی در نحوه توزیع سبد کالا موجب نارضایتی گسترده مردم شده است.این در حالی است که عدم نظارت و بازرسی منظم و کافی نیز بر دامنه این بی‌نظمی در توزیع سبد کالا افزوده است.
وجود صف‌های طولانی و محدودیت مراکز توزیع که موجب ایجاد صف‌های طولانی می‌شود و مواردی از این دست برای جامعه بار روانی و پیامدهای اجتماعی به همراه خواهد داشت. امیدواریم دولت تدبیر و امید در این گونه موارد با تدبیر عمل نماید.
5- انعکاس نا مطلوب طرح توزیع سبد کالا در رسانه‌های خارجی
طرح توزیع سبد کالا در دولت تدبیر و امید، نه تنها نارضایتی مردم ایران را به دنبال داشت بلکه سوژه ای شد برای رسانه های اپوزیسیون؛ همان رسانه هایی که زمانی تمام تلاش خود را به ترغیب مردم برای تحریم انتخابات به کار بسته بودند.
در حالیکه سبد کالا می توانست طرحی در جهت نشان دادن عملکرد موفق و منطقی دولت تدبیر و امید باشد، متاسفانه تبدیل به سوژه ای شد برای مانور رسانه های بیگانه علیه کشور. «بازگشت از صف‌های طولانی سبد کالایی با دستان خالی» و « سبد کالا؛ هیاهوی بسیار بر سر هیچ» تیترهای دو گزارشی هستند که دویچه وله آلمان برای طرح سبد کالای دولت روحانی انتخاب کرده است.
دویچه وله آلمان در طی این مدت تمام اخبار مربوط به سبد کالا را رصد کرده و تمامی گزارش ها این طرح را از تمام خبرگزاری ها و رسانه های داخل کشور پوشش داده است.
همچنین بی بی سی فارسی، بنگاه خبرپراکنی که از دولت بریتانیا کمک دریافت می کند، نارضایتی های مردم را از دریافت سبد کالا را مورد توجه قرار داده است. تعلق نگرفتن این سبد به کارگران با حقوق بالای ۵۰۰هزار تومان، استفاده از برنج خارجی و انتقاد های داخلی از طرح سبد کالا از مواردی است که این رسانه بیگانه به آن به طور مفصل پرداخته است.
فایننشال تایمز طی گزارشی نوشت: زمانی که دولت روحانی، برنامه کاهش فقر در ایران را از طریق توزیع سبد کالا به اقشار کم درآمد جامعه به اجرا گذاشت، تصور نمی کرد که این طرح موجب به راه افتادن جنجال شود. هدف از توزیع سبد کالا، کمک به حمایت از اقشار کم درآمد جامعه در مقابل افزایش قیمت کالاهای مصرفی بوده است. نرخ بالای تورم و وضعیت اقتصادی رکود تورمی در کنار نرخ بالای بیکاری جوانان نشان می دهد که بسیاری از شهروندان ایرانی برای خرید مواد غذایی اساسی خود با مشکل مواجه هستند.
- پیشنهاد می‌شود:
1- در خصوص توزیع مطلوب این سبد کالایی و برای اینکه وقت مردم کمتر گرفته شود، شایسته است همین بسته‌ها از طریق ارگان‌ها، سازمان‌ها و ادارات مرتبط توزیع گردد.
2- سبد کالایی اقشارتحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد هم بجای اینکه از طریق فروشگاههای رفاه توزیع شود، شایسته است با کمیت بالاتری، توسط متولیان این دو سازمان به نحوی شایسته و با رعایت احترام مددجویان محترم توزیع شود.
3- توزیع این سبدکالایی می‌بایست به جامعه هدف مستحق و نیازمند حمایت اعطا شود، علاوه بر اقشار کم در آمد شامل کارمندان، فرهنگیان و کارگران، روستائیان نیز می‌بایست در محل زندگی خود دریافت کننده این حمایت باشند.
4- تحت هیچ شرایطی نباید این سبد کالایی به عنوان پول به حساب خانوارها ریخته شود، چرا که هم به تورم دامن می زند و هم هدف دولت که امنیت غذایی بود محقق نمی شود.
5- تعریف اقلام ضروری متعدد برای این سبد و اختصاص کارت خرید ویژه برای آن به همراه تعریف مراکز توزیع در سطح گسترده در سطح کشور می‌تواند نابسامانی در روند توزیع این سبد را سامان بخشد.
قانون هدفمندی یارانه‌ها دولت را ملزم کرد که متناسب با آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی و با وجود پرداخت یارانه‌ها به شیوه‌ای بتواند شرایط زندگی مردم را بهبود بخشد. پرداخت یارانه کالایی شیوه‌ای پسندیده و مورد قبول است. اولین دور پرداخت سبد کالا توسط دولت تجربه خوبی برای دولت بود که در مراحل بعد نحوه توزیع و مشکلاتی که در این راه به وجود آمد، تکرار نشود. مشکلات فراوانی در اجرایی شدن فاز اول هدفمندی یارانه‌ها وجود داشت که در آن زمان بسیاری از مردم نتوانستند یارانه دریافت کنند و با مشکلاتی از این دست رو به رو شدند اما با گذشت زمان آن مشکلات برطرف شد. در پرداخت اول سبد کالا نیز مشکلاتی به وجود آمد که اکثر آن به دلیل عدم وجود بانک اطلاعاتی دقیق از مردم در جامعه بود.
شاید بهتر بود که مدیران اجرایی در این زمینه بهتر اقدام می‌کردند و با برنامه‌ریزی دقیقتری وارد این عرصه می‌شدند. اگر پرداخت سبد کالا اندکی شتاب‌زده نبود و در زمانی طولانی‌تر عملی می‌شد دولت می‌توانست مانع رخ دادن بسیاری از مشکلاتی که به وجود آمد، باشد. اکنون برای مرحله بعدی پرداخت سبد کالایی باید بررسی‌های لازم انجام و نقاط ضعفی که وجود داشته برطرف شود تا این طرح بدون نقص و مشکل عملی شود.
و نکته پایانی اینکه مسئولین ما باید بدانند ملت ما در تمام صحنه های انقلاب حضور داشته و پای آرمان ها ایستاده اند پس حق آنها این نیست که در صف‌های طولانی به انتظار کمک های ناچیز بنشینند. ملتی که شایسته داشتن بهترین امکانات زندگی هستند و تمام مجموعه رشد را در اختیار دارد می‌بایست شأنشان حفظ گردد تا بدست همین مردم هم حماسه اقتصادی و اقتصاد مقاومتی تحقق یابد.
نوری
به گزارش دیدبان،موضوع سبد کالایی اولین بار توسط رییس جمهور در حین ارایه گزارش 100 روزه دولت یازدهم مطرح شد و مقرر شد تا پایان سال جاری در دو نوبت این سبد در بین مشمولان آن توزیع گردد و بنا به گفته سخنگوی دولت، دولت قصد دارد در سال آینده نیز هر فصل یک سبد کالایی به سرپرستان خانوار ارائه نماید.
توزیع این سبد سرانجام پس از چند ماه کشمکش و ابهامات فراوان در نحوه تامین و توزیع آن از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت از روز یکشنبه 13 بهمن آغاز شد. سبد کالاهایی که قرار بود با هدف برقراری عدالت در بین 15 میلیون سرپرست خانوار توزیع شود، درست دو روز قبل از آغاز توزیع آمار با سرریز مواجه شد و نهایتاً اعلام شد که سبد کالایی شامل 1.8 کیلوگرم روغن نباتی مایع، 10 کیلوگرم برنج، 4 کیلوگرم گوشت مرغ، 800گرم پنیر و 1.8 کیلوگرم تخم مرغ، در بین 10 میلیون سرپرست خانوار توزیع می‌شود.
توزیع سبد کالایی دولت در حالی کلید خورد که از همان ساعات اولیه صبح صف‌های عریض و طویل در مقابل فروشگاههای تعیین شده به چشم میخورد. مردم در حال و هوای سرد زمستانی برای گرفتن هدیه دولت متحمل مشقات زیادی شدند که این وضعیت در اکثر فروشگاهها به وضوح قابل مشاهده بود. چنانچه حتی کار به چوب و چماق هم کشیده شد و هدیهای که قرار بود تا لبخند نشاط را بر لبان مردم جاری کند، در دقایقی به تلخی گرائید و سبب شد تا برخی از مردم صف‌های خود را رها کنند و جانشان را بر هدیه رایگان دولت ترجیح دهند.
- نحوه توزیع سبد کالایی دولت
معاون اول رئیس جمهور مصوبه ویژه سبد کالا را در دو نوبت تا پایان سال‌جاری را به وزارتخانه‌های تعاون، علوم، فرهنگ و دفاع و معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری ابلاغ کرده است.
در این ابلاغیه اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور آمده است: هیات وزیران در جلسه مورخ 20/9/1392 بنا به پیشنهاد مشترک وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت، امروز اقتصادی و دارایی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی و معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب نمود:
1- در راستای سیاست های حمایتی دولت از برخی اقشار جامعه سبد کالا شامل (1.8) کیلوگرم روغن نباتی مایع، (10) کیلوگرم برنج، (4) کیلوگرم گوشت مرغ، (800) گرم پنیر و (1.8) کیلوگرم تخم مرغ به افراد مشمول این تصویب نامه در دو نوبت تا پایان سال 1392 تحویل می شود.
2- افراد زیر مشمول این تصویب نامه می باشند:
الف- کلیه شاغلان و بازنشستگان دولت و نیروهای مسلح اعم از کارکنان رسمی، پیمانی و قراردادی و کلیه کارگران مشمول قانون کار و قانون تامین اجتماعی.
ب- روزنامه نگاران، خبرنگاران و هنرمندان، دانشجویان متاهل و طلاب
ج- سرپرستان خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی کشور.
3- سبد کالای موضوع این تصویب نامه به صورت رایگان و در ازای بن تحویل خواهد شد.
4- وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مجاز به انتخاب بن کاغذی یا کارت الکترونیکی برای تحویل کالا می باشد.
5- وزرات تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است فهرست افراد موضوع بند 2 را از دستگاه های اجرایی ذیربط دریافت و پس از راستی آزمایی و پالایش به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام نماید.
تبصره- وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح موظف است آمار کارکنان و بازنشستگان خود را به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام نماید.
6- دستگاه های اجرایی که آمار مشمولان واجد شرایط آنها توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام می گردد موظفند نسبت به دریافت بن از وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام نمایند.
7- دستگاه های اجرایی موظفند در مهلت تعیین شده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت نسبت به تسویه حساب بن ها با وزرات مذکور اقدام نمایند.
8- معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور موظف است اعتبار مورد نیاز جهت اجرای این تصویب نامه را تا سقف مبلغ 15 هزار میلیارد ریال از محل ردیف های متفرقه تامین و در اختیار وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار دهد.
9- وزارت صنعت، معدن و تجارت مجاز است به منظور تسریع و تسهیل در تامین اقلام سبد کالا، نسبت به پرداخت علی الحساب بخشی از اعتبارات به مباشرین تامین اقدام نماید.
10- انتخاب مباشرین تامین کالا توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت می گیرد.
11- دستگاه های مباشر تامین موظفند تا پایان اردیبهشت 1393 نسب به ارایه اسناد و مدارک مثبته به سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان اقدام نمایند و سازمان مذکور نیز موظف است تا پایان تیر 1393 نسبت به محاسبه قطعی یارانه موضوع این تصویب نامه و تسویه حساب نهایی با مباشرین اقدام نماید.
12- وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است بر نحوه اجرای این تصویب نامه نظارت نماید.
- انتقادات مطرح به طرح توزیع سبد کالا
رییس‌جمهور در برنامه زنده تلویزیونی خود در روز چهار شنبه 92/11/16 اعلام کرد: " اقشار آسیب‌پذیر جامعه ما از نظر سلامت و امنیت غذایی در فشار هستند. تامین اعتبار برای حل مشکل این اقشار مشکل است، اما من گفتم باید به این اقشار کمک کنیم. سبد کالا برای کمک به این اقشار بود که جایگزین یارانه نمی‌شود و یارانه سر جای خود باقی می‌ماند. البته این طرح اشکالاتی هم داشت که من متاثر شدم و دستور دادم هیاتی مشکلات به وجود آمده را بررسی کند". اذعان ریاست محترم جمهوری به وجود اشکالاتی در روند توزیع سبد کالا، نشان از وجود کاستی‌هایی در اجرایی نمودن این برنامه از سوی متولیان امر دارد.
نکته قابل تأمل در این خصوص اینکه، تخصیص سبد کالا به اقشار کم در آمد جامعه، با محتوای فوق الذکر و ارزش ناچیز آن ( معادل 80 هزار تومان ) آیا در راستای حل مشکل امنیت غذایی این اقشار قابل تعریف است؟ در همین زمینه و از قبل از آغاز توزیع سبد کالا از سوی برخی مسئولین و کارشناسان انتقاداتی نسبت به اصل موضوع سبد کالا و نحوه توزیع آن مطرح شده است. از آن جمله:
1- نبود تعریف دقیق از جامعه هدف طرح
به گزارش مهر، بر اساس گفته مسئولان، این سبد کالایی به 15 میلیون سرپرست خانوار تحویل داده خواهد شد و به هر خانوار تعلق دارد و فرقی نمی‌کند که تعداد خانوار چند نفر باشد ولی در ادامه بیان شد که به خانوارهای تک نفره این سبد تعلق نمی‌گیرد. از سوی دیگر اقشار کم‌درآمد و آسیب‌پذیر به عنوان جامعه هدف در توزیع سبد کالا اعلام شده‌اند اما، عملاً شاهد هستیم که این سبدها به عدالت توزیع نشده است و اقشار برخودار جامعه نیر در فهرست دریافت کنندگان این سبد قرار دارند و بسیاری از اقشار کم‌درآمد جامعه که انتظار می‌رفت جایگاه ویژه‌ای در دریافت این سبد کالایی داشته باشند اصلاً مورد توجه قرار نگرفته‌اند و این نشان می‌دهد تعریف دقیق و درستی از جامعه هدف برای این طرح وجود ندارد.
2- خدشه دار شدن تصویر عمومی کشور (Country Image) در محیط بین المللی
در علم روابط بین الملل مشهور است که دولت‌ها هیچ گاه ارزیابی اطلاعاتی دقیقی از وضعیت قدرت یکدیگر ندارند و همین «احتمال خطای محاسبه»، آنان را در برگزیدن ابزارهای مختلف نیل به اهداف سیاست خارجی دچار تردید می کند. در راستای همین امر، دولت ها معمولا برای افزایش ضریب خطای محاسباتی رقبا، سعی دارند در محیط بین المللی تصویر عمومی قدرتمند و بی نقصی از خود به نمایش بگذارند. این تلاش، در شرایطی که دو دولت در حالت مخاصمه، شبه مخاصمه و یا مذاکره قرار دارند، صد چندان می شود.
متاسفانه تکرار سیستماتیک مخابره پیام ضعف به دشمن، ماجرای توزیع سبد کالا را از سطح یک مسئله اجرایی به یک مسئله امنیت ملی ارتقا داده است. نگرانی دوستداران دولت این است که اگر درباره سطح قدرت ایران اغراق نمی شود، چرا واقعیت های قدرت ایران تقلیل داده شده و یا پیام‌های ضعف به دشمن مخابره می‌شود؟ اگر آمریکا می گوید اثر تحریم ها ایران را به میز مذاکره آورده است، بخش دیگری از سیستم اجرایی با به صف کشیدن مردم، برای دریافت مرغ و برنج، برای ادعای دشمن مستندسازی می کند!
در همین زمینه فارس گزارش داد؛ محمداسماعیل سعیدی رئیس مجمع نمایندگان آذربایجان‌شرقی در مجلس گفت: نحوی توزیع سبد کالایی در شأن مردم ایران نبود و بازتاب بین‌المللی و داخلی علامت سئوال در مقابل آن را به دنبال داشت. وی اظهار کرد: عدم دقت و برنامه‌ریزی مناسب در مورد ارائه سبد کالایی به مردم بازتاب بین‌المللی داشته تا جایی که مقامات آمریکایی جرات اظهار نظر در این رابطه را به خود داده‌اند. وی افزود: وزارت امور خارجه باید در این رابطه موضع‌گیری کند و نسبت به این اظهارات عکس‌العمل نشان دهد.
3- مغایرت با حمایت از تولید داخلی
نماینده مردم ساوه و زرندیه و عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در مصاحبه با ایسنا؛ گنجاندن برنج هندی و مرغ خارجی را در این سبد کالا مغایر با تأمین امنیت و سلامت غذایی و حمایت از تولید داخلی دانست و اظهارکرد: در حالی که هر روز وضعیت اقتصادی شالیکاران و مرغداران و در مجموع کشاورزان و دامداران دستخوش رکود می‌شود واردات سبد کالای نامرغوب خارجی بر این رکود خواهد افزود.
4- عدم وجود نظم در توزیع سبد کالا
به گزارش فارس؛ سید محمد بیاتیان نماینده مردم بیجار در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اعتراض های گسترده مردمی به نحوه توزیع سبدکالا در کشور، تصریح کرد: دامنه اعتراضات به نحوه توزیع سبد کالا به درون دولت هم کشیده شده است و شنیده ها حکایت از تهدید برخی وزرای مرتبط با بحث سبد کالا به استعفا دارد. وی بدون اشاره به نام وزاری که به گفته وی استعفا داده اند، تصریح کرد: نابسامانی در نحوه توزیع سبد کالا موجب نارضایتی گسترده مردم شده است.این در حالی است که عدم نظارت و بازرسی منظم و کافی نیز بر دامنه این بی‌نظمی در توزیع سبد کالا افزوده است.
وجود صف‌های طولانی و محدودیت مراکز توزیع که موجب ایجاد صف‌های طولانی می‌شود و مواردی از این دست برای جامعه بار روانی و پیامدهای اجتماعی به همراه خواهد داشت. امیدواریم دولت تدبیر و امید در این گونه موارد با تدبیر عمل نماید.
5- انعکاس نا مطلوب طرح توزیع سبد کالا در رسانه‌های خارجی
طرح توزیع سبد کالا در دولت تدبیر و امید، نه تنها نارضایتی مردم ایران را به دنبال داشت بلکه سوژه ای شد برای رسانه های اپوزیسیون؛ همان رسانه هایی که زمانی تمام تلاش خود را به ترغیب مردم برای تحریم انتخابات به کار بسته بودند.
در حالیکه سبد کالا می توانست طرحی در جهت نشان دادن عملکرد موفق و منطقی دولت تدبیر و امید باشد، متاسفانه تبدیل به سوژه ای شد برای مانور رسانه های بیگانه علیه کشور. «بازگشت از صف‌های طولانی سبد کالایی با دستان خالی» و « سبد کالا؛ هیاهوی بسیار بر سر هیچ» تیترهای دو گزارشی هستند که دویچه وله آلمان برای طرح سبد کالای دولت روحانی انتخاب کرده است.
دویچه وله آلمان در طی این مدت تمام اخبار مربوط به سبد کالا را رصد کرده و تمامی گزارش ها این طرح را از تمام خبرگزاری ها و رسانه های داخل کشور پوشش داده است.
همچنین بی بی سی فارسی، بنگاه خبرپراکنی که از دولت بریتانیا کمک دریافت می کند، نارضایتی های مردم را از دریافت سبد کالا را مورد توجه قرار داده است. تعلق نگرفتن این سبد به کارگران با حقوق بالای ۵۰۰هزار تومان، استفاده از برنج خارجی و انتقاد های داخلی از طرح سبد کالا از مواردی است که این رسانه بیگانه به آن به طور مفصل پرداخته است.
فایننشال تایمز طی گزارشی نوشت: زمانی که دولت روحانی، برنامه کاهش فقر در ایران را از طریق توزیع سبد کالا به اقشار کم درآمد جامعه به اجرا گذاشت، تصور نمی کرد که این طرح موجب به راه افتادن جنجال شود. هدف از توزیع سبد کالا، کمک به حمایت از اقشار کم درآمد جامعه در مقابل افزایش قیمت کالاهای مصرفی بوده است. نرخ بالای تورم و وضعیت اقتصادی رکود تورمی در کنار نرخ بالای بیکاری جوانان نشان می دهد که بسیاری از شهروندان ایرانی برای خرید مواد غذایی اساسی خود با مشکل مواجه هستند.
- پیشنهاد می‌شود:
1- در خصوص توزیع مطلوب این سبد کالایی و برای اینکه وقت مردم کمتر گرفته شود، شایسته است همین بسته‌ها از طریق ارگان‌ها، سازمان‌ها و ادارات مرتبط توزیع گردد.
2- سبد کالایی اقشارتحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد هم بجای اینکه از طریق فروشگاههای رفاه توزیع شود، شایسته است با کمیت بالاتری، توسط متولیان این دو سازمان به نحوی شایسته و با رعایت احترام مددجویان محترم توزیع شود.
3- توزیع این سبدکالایی می‌بایست به جامعه هدف مستحق و نیازمند حمایت اعطا شود، علاوه بر اقشار کم در آمد شامل کارمندان، فرهنگیان و کارگران، روستائیان نیز می‌بایست در محل زندگی خود دریافت کننده این حمایت باشند.
4- تحت هیچ شرایطی نباید این سبد کالایی به عنوان پول به حساب خانوارها ریخته شود، چرا که هم به تورم دامن می زند و هم هدف دولت که امنیت غذایی بود محقق نمی شود.
5- تعریف اقلام ضروری متعدد برای این سبد و اختصاص کارت خرید ویژه برای آن به همراه تعریف مراکز توزیع در سطح گسترده در سطح کشور می‌تواند نابسامانی در روند توزیع این سبد را سامان بخشد.
قانون هدفمندی یارانه‌ها دولت را ملزم کرد که متناسب با آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی و با وجود پرداخت یارانه‌ها به شیوه‌ای بتواند شرایط زندگی مردم را بهبود بخشد. پرداخت یارانه کالایی شیوه‌ای پسندیده و مورد قبول است. اولین دور پرداخت سبد کالا توسط دولت تجربه خوبی برای دولت بود که در مراحل بعد نحوه توزیع و مشکلاتی که در این راه به وجود آمد، تکرار نشود. مشکلات فراوانی در اجرایی شدن فاز اول هدفمندی یارانه‌ها وجود داشت که در آن زمان بسیاری از مردم نتوانستند یارانه دریافت کنند و با مشکلاتی از این دست رو به رو شدند اما با گذشت زمان آن مشکلات برطرف شد. در پرداخت اول سبد کالا نیز مشکلاتی به وجود آمد که اکثر آن به دلیل عدم وجود بانک اطلاعاتی دقیق از مردم در جامعه بود.
شاید بهتر بود که مدیران اجرایی در این زمینه بهتر اقدام می‌کردند و با برنامه‌ریزی دقیقتری وارد این عرصه می‌شدند. اگر پرداخت سبد کالا اندکی شتاب‌زده نبود و در زمانی طولانی‌تر عملی می‌شد دولت می‌توانست مانع رخ دادن بسیاری از مشکلاتی که به وجود آمد، باشد. اکنون برای مرحله بعدی پرداخت سبد کالایی باید بررسی‌های لازم انجام و نقاط ضعفی که وجود داشته برطرف شود تا این طرح بدون نقص و مشکل عملی شود.
و نکته پایانی اینکه مسئولین ما باید بدانند ملت ما در تمام صحنه های انقلاب حضور داشته و پای آرمان ها ایستاده اند پس حق آنها این نیست که در صف‌های طولانی به انتظار کمک های ناچیز بنشینند. ملتی که شایسته داشتن بهترین امکانات زندگی هستند و تمام مجموعه رشد را در اختیار دارد می‌بایست شأنشان حفظ گردد تا بدست همین مردم هم حماسه اقتصادی و اقتصاد مقاومتی تحقق یابد.
نوری
