1 . معمولا هر سال در اوایل تابستان بحث عفاف و حجاب داغ تر می شود . چون تابستان تعطیلی و گشت و گذار است و همه می ریزند بیرون و باد و گرمای هوا هم به عنوان عاملی حاشیه ای به بی حجابی دامن می زند . اما عفاف و پاکی به تابستان و زمستان مربوط نیست . اتفاقا مشکل تابستانی به دلیل ضعف کارکرد زمستانی است و مشکلات امروزی به دلیل کوتاهی های تل انبار شده قدیمی است . پوسیدگی برگها از پوسیدپی ریشه ها حکایت می کند و فساد ظاهر حاکی از فساد باطنی است .  نمود ظاهری مشکل از نگاه معلولی و سطحی در یک جا خلاصه می شود که آن هم عبارت است از : سر و وضع قیافه و لباس نامطلوب جوانان که آن نیز غالبا منحصر می شود به لباس های خانم ها  و سر و وضع رنگارنگ آنان .

2 . پدیده دیگری هم هست که رایج و شایع است و آن عبارت است از روابط بی ضابطه با جنس مخالف که تا حدودی بی سر و  صدا ولی در شکل وسیع تری گسترش می یابد ،از بدحجابی کمتر مطرح است در حالی که یکی از ریشه های اساسی بدحجابی هم هست .  متاسفانه علی رغم تاکیدات و سخنرانی های مذهبی فراوان در مورد حفظ پاکدامنی و عفاف با ازدواج آسان و به موقع ؛ در جامعه ما طی تحولات فرهنگی اجتماعی مختلف ، امروزه ازدواج کردن ( مخصوصا ازدواج به موقع ) در نظر بسیاری از جوانان و حتی والدین آنها به یک خصیصه منفی تبدیل شده و تصور می کنند که زندگی مجردی راحت تر و سبکبارتر و بی غل و غش تر و موفق تر است  .  عملا طیف هایی از مردم در سن و سال های مختلف و به بهانه های مختلف به زندگی مجردی عادت کرده اند ( که البته این ظاهر ماجراست ) ؛ علاوه بر زندگی مشترک با جنس مخالف آن هم بدون عقد شرعی که در برخی شهرها در میان جوانان در حال گسترش است  .  

3 .  منفی تلقی کردن ازدواج به صورت این تفکر تبیلغ می شود که اصولا افراد باید پس از اتمام تحصیلات و کسب درآمد هنگفت و استخدام رسمی و موقعیت مهم اجتماعی و گذراندن سن و سالی و حال و هولی و رسیدن به راحتی و رفاه و بی کاری هر وقت فرصت کردند ازدواج کنند !  و ازدواج یکی از سرگرمی ها و کارهای افراد ثروتمند و فارغ البال و راحت طلب است نه کار افراد عادی !

4 . در غیاب تولیدات فرهنگی قوی و اثرگذار داخلی و ضعف کارایی شبکه های ملی ،  رسانه های جهانی که مهمان خانگی شبانه روزی بسیاری از مردم جهان و از جمله کشور ما هستند ، سال هاست که با تلاش هایی گسترده و بسیار ماهرانه و هنرمندانه و البته موذیانه ، انس و عادت به زندگی همراه با لذایذ جنسی آزاد و راحت بدون چارچوب های قانونی را در اذهان بسیاری از مردم جا انداخته اند . در حالی که ما در رسانه های خودمان با این همه هزینه های میلیاردی نتوانستیم الگوی پرجاذبه و پر مخاطب و موفقی از سیمای ظاهری یک انسان مسلمان و سبک زندگی مطلوبی از آن را عرضه کنیم و به فرهنگ عمومی منتقل نماییم . یک درس اخلاق و عرفان با حلاوت برای جوانان در تلویزیون ما وجود ندارد . دیگران برای بچه های ما عرفان های خارجی آموزش می دهند و ما حتی برای خواص هم عرفان را حرام و منحرف کننده می دانیم !

5 .  از طرف دیگر در افکار و روابط عمومی جامعه ، جلوه و جلال جسمانی و ظاهری خانم ها به جای یک اشتباه و انحراف ، تبدیل شده است  به یک امتیاز ، به یک رقابت جذاب و پیروزی و موفقیت ( ولو کاذب ) ، یک نوع برتری شخصیت ، یک عامل اصلی برای نفوذ و اقتدار و یک منبع کمکی برای دست یابی به اهداف مختلف اجتماعی . مع الاسف در انظار عمومی جامعه ، چهره باز آراسته با رنگهای متنوع با یک روسری کوچک و موهایی رنگی فرو ریخته از جلو و آویزان از عقب به یک عینک دودی و با یک دختر خردسال همشکل خودش در بغل یا کنارش ، به شکل هنجاری طبیعی و بلکه ایدئال در آمده و دختران و زنان محجبه در این میان در اقلیت به نظر می رسند . این امر به جز برخی شهرک های کاملا مذهبی یا نهادهایی که چادر در آنها الزامی است ، در سایر بخش های جامعه کاملا ملموس و رو به تزاید و تعمیم است و تلویزیون هم گاهی در برنامه های مختلف خود مانند دهه فجر یا ایام انتخابات یا گوشه های اخبار سراسری اینان را به عنوان بخشی از ملت ایران که عاشق منافع ملی و اهداف نظام هستند ، به کرات نمایش می دهد ، که انگیزه کار درست ولی ترویج بی حجابی و رسمیت بخشیدن به آن به این شکل کار نادرستی است . البته اکثر این قبیل خانم ها هم دارای انواع گرایش های دینی نیرومندی هستند ولی ظاهر آنها با سیمای یک زن موفق مسلمان چندان سازگار نیست . 

6. یکی از نشانه های فراموشی شخصیت انسانی ، معنوی ، فرهنگی و الهی و اجتماعی خانم ها و سقوط آنان در بازارگرمی جسم و جسمانیات و معامله چشم ها و هوسها ، بازار بسیار گرم تجهیزات و تکنولوژی های آرایشی موجود در انستیتوهای زیبایی و آرایشگاه های زنانه است که به کارخانه های پولسازی عظیمی تبدیل شده اند و در کنار آرایش البته دهها نوع فعالیت پولساز متنوع دیگری دارند ؛ نظیر وسایل مخصوص جلوه های ویژه بدن و خالکوبی های عجیب و غریب در همه نقاط بدن و شوی لباس و فال قهوه و .... انواع جراحی های مربوط به همه نقاط بدن از چشم و لب و ابرو و پوست بدن و .... که در نوع خود در تاریخ بشر شگفت آور است . اینجا ما مقصر هستیم که نتوانسته ایم جایگاه ارزشمندی برای این دسته از زنان و دختران تعریف کنیم که آنان با حراج همه جسم خود  در صدد کسب جایگاه اجتماعی برای خود برآیند . 

7 . مطلب دیگری هم که بی تاثیر نیست ، عبارت است از سفرهای میلیونی نوروزی و غیر نوروزی به خارج کشور که بعد از عبور از مرز سبب تغییر کامل قیافه و نازکی و پرش حجاب بسیاری از مسافران می شود و حال و احوال خارج نشینان را نیز با خود با داخل منتقل می کند .  البته اینها هم معلول است نه علت ولی در مراحل بعدی علت ها را تقویت می کند . 

8 . ریشه همه این مشکلات بر می گردد به انحطاط فکری و معلولیت ذهنی ؛ فقدان الگوسازی های موفق بومی ؛ عدم ازدواج به موقع ؛ فقدان فضای عاطفی و دلچسب در یک خانواده سالم موفق ؛ ترس و وحشت از نظم پذیری و فرار از قانون گرایی به شکل ملی و فراگیر و نهادینه شده ؛ در مقابل چاره ای نیست جز : تقویت ریشه های معنویت و اعتقادات و آموزش های مذهبی به شکلی که تنها تظاهر و تبلیغات داغ موسمی نباشد و محض ریا و جهت اطلاع و ماموریت اداری نباشد و تنها مایه آب و نان و رونق شغلی گروهی خاص نباشد ؛ بلکه حاکی از درد دین و سوز دل و خیرخواهی و محبت به انسانیت و اصلاح وضع جامعه و گسترش آرامش و نشاط عمومی باشد .

9 . مهم در برخورد با پدیده بی حجابی و بی عفتی ، اثربخشی و جذابیت روش ها و منش هاست . زبان هنجارشکنان چیزی است و زبان غافلان و ساده انگاران و بی خیالان چیزی . باید قبل از دختران و بیش از آنها پسران و مردان را اصلاح کرد و قبل از جوانان پیران را و قبل از فرزندان والدین را و قبل از مردم مسئولان را و قبل از جاهلان و فاسدان ، عالمان و متخصصان را اصلاح کرد و قبل از دانشجویان ، اساتید را و قبل از اصلاح لباس و قیافه و ظاهر مردم ، درون مردم و ابعاد باطنی اخلاق و عفاف و نگاه شان را بهبود بخشید و فضای فرهنگ عمومی و پیش زمینه ها و مشوق ها را آماده ساخت وگرنه با بریدن برگهای زرد و پوسیده معلوم نیست که برگ سبز تازه ای رشد کند ؛ سهل است شاید هم که ریشه ها نیز خشک شود . چنان که بخشی از بی حجابی ها ، حاصل نیازهای عاطفی و جنسی مشروع  ارضاء نشده و احیانا عقده و کینه ها ناشی از نارضایتی های دیگر اجتماعی است . تاثیر برخوردهای غیرحکیمانه و غیرطبیبانه با بی حجابان هم در این امر قطعا بی تاثیر نیست .

10 .  اصلاح الگوهای حجاب و عفاف در رسانه ها و از جمله فیلم ها و سریال های ایرانی می تواند بسیار تاثیر گذار باشد . ماجرایی که به حال خود رها شده است . در حالی که جوانان کوچه و بازار مدل لباس و طرز برخوردشان را هم غالبا از همان هنرپیشه های مشهور می گیرند و عکس های این بزرگواران زینت بخش سایت ها و وبلاگها و خودروهای مردم است و البته به جز موارد استثنایی عموما تصاویر همان چیزهایی را نشان می دهد که قوانین رسمی عفاف و حجاب مخالف آن و درصدد تغییر آن است و با این یک بام و دو هواها همه کارها فرمالیته و بی معنا می شود . 

11 .  بعضی ها سالی چند روز پشه کشی را دوست دارند ولی با مرداب هایی که میلیونها پشه تولید کرده اند و می کنند کاری ندارند و این همان سطحی نگری است که ریشه بد حجابی و بی عفافی هم هست . هر چند گاهی داد و قال رسانه ای یا خیابانی در مورد عفاف و حجاب آن هم در اول تابستان هر سال نشان می دهد که بیشتر از آن که در این امور جدی باشیم اهل شوخی هستیم . 

12 . بعضی ها کاری با عفاف و باطن و تربیت درونی ندارند و فقط می گویند اگر حداقل برای ما و در چشم ما و برای چند دقیقه ظواهر خوب باشد کافی است ؛ باطنش فاسد و کثیف هم باشد به من چه مربوط ! این نگرش غلط است . بعضی از افراد مقدس ظاهربین و خوش خیال ، تصور می کنند همین که یک فرد لاابالی و فاقد اراده و ایمان با سفارش خاص این و آن ، مقابل شان روسری اش را جلو بکشد و موهای رنگارنگ چند طبقه اش را پنهان کند ، تحول اساسی پیدا کرده و کار تمام شده و ایمان و تقوا به نهایت خود رسیده و اسلام و مسلمانی ظهور کامل یافته است . قبل از استخدام در اکثر ادارات چنین ظاهرسازی هایی اتفاقی می افتد و بعد می بینیم که در همین ادارات وضع برخی خانم ها چقدر مغایر با شوونات اسلامی است ؛ اینها حاصل همان ظاهربینی ها و ظاهرسازیهاست و افراد ظاهربین عملا مروج ظاهر سازی و ریاکاری هستند و این بسیار خطرناک است .  

13. بعضی ها خیال می کنند عفاف و حجاب تنها به زور قانون و پلیس و حراست و بخش نامه های سر سخت دولتی و قوانین شداد و غلاظ مجلس حل شدنی است ؛ این ها لابد از آن همه قانون و بخشنامه های چند صد بندی مجلس و طومارهای عظیم دولت در لایحه عفاف و حجاب خبر ندارند .

14. بعضی ها فکر می کنند که مشکل تنها نبود لباس مناسب برای دختران و زنان است ؛ اینها معلول است ؛ در کربلا که روسری و چادر اسرای کربلا را از سرشان کشیدند ، آنها باز هم به هر ترتیبی که شده حجاب و عفاف خود را حفظ کردند . مگر مشکل غربی ها فقط نبود لباس مناسب اسلامی است ؟ مشکل در ذهن و فکر و روحیه و سبک زندگی است .

به قول شاعر :               پری رو تاب سر مستی ندارد       در ار بندی سر از روزن بر آرد .    

 مشکل این بود که پری رویان پری دل نشدند و ما هم ناخالصی داشتیم و دلباخته ظواهر آنان شدیم و ایمان مان لغزید . کیست که اسیر زرق و برق های موقعیت اجتماعی و ظاهری نباشد و درپی ترمیم دنیا ، آخرت را فراموش نکرده باشد . پس بهتر است همگی توبه کنیم .

15. مخاطب هزاران برنامه فرهنگی و تبلیغی عفاف و حجاب خانم های مذهبی و محجبه بوده اند که اگر مورد آزار و اذیت و کتک هم قرار می گرفتند امکان نداشت حجاب خود را کنار بگذارند ؛ اما برای دختران و پسران همین محجبه ها برنامه نداشتیم و نتیجه آن شد که بسیاری از همین محجبه ها با بچه های خود مشکل داشتند و هر یک به راه خود می رفتند و این برنامه ها خروجی و تاثیربحشی مطلوب نداشت و به تعبیر طلاب « ما قصد لم یقع و ما وقع لم یقصد  » . ما نتوانسته ایم دختران و زنان غیر معتقد به حجاب یا بی توجه به حجاب را پای میز مذاکره بنشانیم و ذهن و فکرشان را متقاعد کنیم یا علی رغم اعتقادات باطنی به طهارت و تقوا عملا به لباس و سیمای یک زن مسلمان انس و عادت دهیم . 

16 . اصلا ما سوراخ دعا را گم کرده ایم ؛ آیا پیامبر و اهل بیت هم مانند ما مسائل مربوط به حجاب و عفاف را به نیروی انتظامی یا بخشنامه های دولتی و به صورت فوری و فوتی حل می کردند ؟ آنان ریشه ها و اندیشه ها و انگیزه ها را در دست می گرفتند و روی سرزمین دلها  سرمایه گذاری می کردند و دلها که متحول می شد و پاکدامنی که قوت می یافت و زندگی هم سالم و پاک می شد ، ظواهر مردم و لباس و حجاب شان هم درست می شد . مشکل ما در نبود دینداری صادقانه و خالصانه و روش های دلسوزانه و خداپسندانه و واقع بینانه و تدریجی است ؛ صدق پیش آر که اخلاص به پیشانی نیست . قرآن هم همه تعبیراتش در مورد عفاف و حجاب با تکیه بر ایمان قلبی و باور درونی آغاز می شود نه با شمشیری بر فراز سرشان و تهدید جریمه و زندان ؛ که اینها اگر هم بتواند بخشی از ظاهر را برای مدتی درست کند ، آلودگی های باطنی و مقاومت های درونی فکری و روانی را که منشا همه این معضلات است نمی تواند دگرگون کند .