سخن ارنست هرتسفلد در مورد کوه خواجه
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۱۰ مهر ۱۳۹۲ ساعت ۱۵:۱۲
وبلاگ تمدن سیستان نوشت :
چكادي يكتا از سنگ سياه است كه از ميان در ياچه هامون سيستان سربرافراشته است.اين همان ناحيه اي است كه امروز در انجا ايران وافغانستان با يكديگر تلاقي مي كنند.ويكي از مكانهاي مقدس است.اين كوه با ابهت وحيرت انگيز تنها ارتفاع چشمگير در ان دشت پهناور است.معناي اسم اين كوه به فارسي امروزي كوه خدا بوده ودر سنت محل به سراي ابراهيم مشهور است. در اوستا ازاين كوه به اوشيدا ياد مي شود.زردشت در اينجا به شاه ويشتاسب (گشتاسپ) پدر داريوش پناه برده بود.هنوز در دوهفته اول سال زردشتي سيل زوار به سوي اين كوه روانه مي شود.ساختمان واقع در كوه خواجه توسط سكاه هايي بنا شده است كه در 110 ق.م به ايران مهاجرت كرده اند. به هنگام بناي اين كاخ در ان ديار گندافره پادشاهي ميكرده وچون بنيانگذار وصاحب اين قصر بوده حق اين است كه كاخ مزبور را كاخ رستم؛ كاخ گندافره يا حتي كاخ سه مغ بخوانيم . ويرانه هاي واقع در شيب جنوبي كوه خواجه بنايي است كه مي توان آن را كاخي دژ مانند و يا شهري دانست .
كاخ اصلي در ناحيه ي مرتفع تر و در اطراف حياطي وسيع بنا شده است . وروديه جنوبي دهليزي با طاق ضربي است .
درسمت غرب وشدق نيز ايوان هاي بزرگي كه سقف هاي ضربس دارند روبه حياط باز مي شوند درپشت اين ايوان ها اتاق هايي است كه سقف آنها نيز ضربي است درگوشه وكنار ويرانه ها آثاري وجود دارد همه دال بر اينكه اين مجتمع دوبار بنا شده است .
بعد معلوم شد كه نخستين دوره بنا به دوره پيش از ساساني يعني سده اول ميلادي مربوط مي شود و مرحله دوم آن به اوايل دوره ساساني يعني سده سوم ميلادي مربوط است .
در نواحي شرق ايران اسم صحيح براي اين دوره ي قديمي تر را دوره سكايي مي دانند كه معادل مشود با دوره اشكاني در نواحي غرب ايران .
بسياري از ايوان هاي اتاق هاي كوه خواجه مخصوصا ديوار سرسرا درآغاز نقاشي بوده است . در سرسرا ( گالري ) نه تنها چهارديوار بلكه طاق گهوارهي نيز منقوش و تمام نقاشي ها در مرحله نخست انجام گرفته است . و روي تمام آنها را در دوره ي دوم پوشانده بودند .
درنواحي مجاور تصاوير مشابهي از ايزد عشق بدست آمده كه اغلب روي نقره كنده اند و به سده اول ميلادي تعلق دارد .
نقوش ديگر از كساني كه نشسته اند يا آلات موسيقي مي نوازند ويا مي رقصند در يك جا بندبازي روي سرش ايستاده است . از اين نقوش فقط يك بخش آن كه دقيقا وسط نيست قابل تشخيص است . دراين نقش شاهي و شهبانويي زير سايبان سلطنتي ايستاده اند بر روي ديوار پنجره سرسرا ايزدان را تصوير كرده اند آن هم ايستاده بی حرکت
چكادي يكتا از سنگ سياه است كه از ميان در ياچه هامون سيستان سربرافراشته است.اين همان ناحيه اي است كه امروز در انجا ايران وافغانستان با يكديگر تلاقي مي كنند.ويكي از مكانهاي مقدس است.اين كوه با ابهت وحيرت انگيز تنها ارتفاع چشمگير در ان دشت پهناور است.معناي اسم اين كوه به فارسي امروزي كوه خدا بوده ودر سنت محل به سراي ابراهيم مشهور است. در اوستا ازاين كوه به اوشيدا ياد مي شود.زردشت در اينجا به شاه ويشتاسب (گشتاسپ) پدر داريوش پناه برده بود.هنوز در دوهفته اول سال زردشتي سيل زوار به سوي اين كوه روانه مي شود.ساختمان واقع در كوه خواجه توسط سكاه هايي بنا شده است كه در 110 ق.م به ايران مهاجرت كرده اند. به هنگام بناي اين كاخ در ان ديار گندافره پادشاهي ميكرده وچون بنيانگذار وصاحب اين قصر بوده حق اين است كه كاخ مزبور را كاخ رستم؛ كاخ گندافره يا حتي كاخ سه مغ بخوانيم . ويرانه هاي واقع در شيب جنوبي كوه خواجه بنايي است كه مي توان آن را كاخي دژ مانند و يا شهري دانست .
كاخ اصلي در ناحيه ي مرتفع تر و در اطراف حياطي وسيع بنا شده است . وروديه جنوبي دهليزي با طاق ضربي است .
درسمت غرب وشدق نيز ايوان هاي بزرگي كه سقف هاي ضربس دارند روبه حياط باز مي شوند درپشت اين ايوان ها اتاق هايي است كه سقف آنها نيز ضربي است درگوشه وكنار ويرانه ها آثاري وجود دارد همه دال بر اينكه اين مجتمع دوبار بنا شده است .
بعد معلوم شد كه نخستين دوره بنا به دوره پيش از ساساني يعني سده اول ميلادي مربوط مي شود و مرحله دوم آن به اوايل دوره ساساني يعني سده سوم ميلادي مربوط است .
در نواحي شرق ايران اسم صحيح براي اين دوره ي قديمي تر را دوره سكايي مي دانند كه معادل مشود با دوره اشكاني در نواحي غرب ايران .
بسياري از ايوان هاي اتاق هاي كوه خواجه مخصوصا ديوار سرسرا درآغاز نقاشي بوده است . در سرسرا ( گالري ) نه تنها چهارديوار بلكه طاق گهوارهي نيز منقوش و تمام نقاشي ها در مرحله نخست انجام گرفته است . و روي تمام آنها را در دوره ي دوم پوشانده بودند .
درنواحي مجاور تصاوير مشابهي از ايزد عشق بدست آمده كه اغلب روي نقره كنده اند و به سده اول ميلادي تعلق دارد .
نقوش ديگر از كساني كه نشسته اند يا آلات موسيقي مي نوازند ويا مي رقصند در يك جا بندبازي روي سرش ايستاده است . از اين نقوش فقط يك بخش آن كه دقيقا وسط نيست قابل تشخيص است . دراين نقش شاهي و شهبانويي زير سايبان سلطنتي ايستاده اند بر روي ديوار پنجره سرسرا ايزدان را تصوير كرده اند آن هم ايستاده بی حرکت
