نقدی کوتاه بر مستند میراث آلبرتا و فیلم رسوایی از منظر دین
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۸ خرداد ۱۳۹۲ ساعت ۰۶:۲۷
وبلاگ "اندیشه عاشورایی" نوشت:
«میراث آلبرتا 1» را که دیدم سؤالی نه چندان کم اهمیت همراه با یک علامت تعجب بزرگ ذهن مرا به خود مشغول کرد، این سؤال چند ماه بعد با مشاهده تیزر کوتاه «میراث آلبرتا 2»ذهنم را بیش از پیش درگیر خود کرد. در جلسه پرسش و پاسخ با کارگردان مستند، پس از مراسم اکران دانشجویی «میراث آلبرتا 2» در دانشگاه ما! اتفاقا در اثر خوش اقبالی یا بداقبالی بنده یکی از حاضرین تقریبا و تلویحا سؤال مرا به گونه ای دیگر در محضر جناب کارگردان مطرح نمود که جدا از واکنشهای بعضا عجیب و غریب و مسخره گونه برخی از دانشجویان، پاسخ غیرمنطقی (و شاید به زعم ایشان منطقی) و جالبی از آقای شمقدری دریافت کرد. ایشان (کارگردان) در پاسخ به نکاتی که شخص پرسش کننده در مورد وضعیت بد و زننده پوشش جمعیت نسوان! نمایش داده شده در مستند مطرح کرد تنها به جمله: «این فیلم را برای جامعه دانشجویی ساخته ام» (با چند جمله پس و پیش! که البته مرتبط با همین مضمون بود.) اکتفا نمودند.
این پاسخ نه تنها بنده (و قطعا شخص پرسش کننده) را قانع نکرد بلکه سؤال هایی دیگر همراه با علامت تعجب های بزرگتر را در ذهن بنده شکل داد که متاسفانه یا خوشبختانه بر اثر ضیغ وقت موفق به طرح سؤال در حضور کارگردان نشدم و همین دلیل مرا مجاب نمود تا پس از چند هفته در وبلاگ خویش به آن بپردازم.
چرا آقای کارگردان هیچ پروایی از به تصویر کشیدن پوشش پست و زننده برخی از دختران نمایانده شده در مستند نداشته اند، در حالی که سکانس به سکانس و پلان به پلان آن را می شد به گونه‌ای در قاب تصویر گنجاند که هم مورد پذیرش اسلام باشد و هم خدشه‌ای به هدف نهایی تیم مستندساز وارد نکند. کلام بنده این نیست که بر سر این قشر حجاب ستیز! صرفا برای خوشایند اسلام چادر بکشید بلکه معتقدم به سادگی قادر بودید با ترفند‌های مختلف هم نظر دین را جلب نمایید و هم طریق خود را در جهت انتقال پیام به مخاطب و رسیدن به هدف مورد نظر خویش بپیمایید.
بنده گمان می‌کنم بر این قلیل عرایض و وجوب رعایت آن در اثر، خود و تیم سازنده‌تان نیز اشراف داشته‌اید اما .... امان از مخاطب و حرص بر دیده شدن ولو با جدایی مقطعی دین از فیلم سازی! (1) این البته نظیر همان دامی است که منتقد دو آتشه سالیان پیش -آقای ده نمکی- نیز در فیلم اخیر خود در آن گرفتار آمده اند. ایشان نیز برای به تصویر کشیدن دخترکی بدکاره اندکی دین را در نوع پوشش و برخی ارتباطات و برخوردهای شخصیتهای فیلم بی خیال شده‌اند! آن هم در فیلمی که با طیب خاطر می توان آن را در جرگه فیلم های دینی جای داد. ده نمکی نیز به مانند شمقدری با وجود نیتی خوب برای رسیدن به هدف قابل تحسین خود (آنطور که از شواهد و ظواهر بر‌می‌آید) با بی توجهی سزاوار ملامت، وسیله رسیدن به هدف را توجیه نموده اند و گاه دین را برای نیل به مقصود خود زیر پا گزارده اند.(2)
اما انصافا باید قبول داشت در عمل، ده نمکی دشواری بیشتری نسبت به شمقدری برای اسلامیزه کردن نوع لباس و برخورد و کلام شخصیتهای حاضر در فیلم داشته است (3)؛ لکن به عقیده نگارنده هنر اصلی یک هنرمند انقلابی و مسلمان در واقع همین گذر پیروزمندانه از دشواری های موجود بر سر راه است که طبیعتا تلاش و کوشش مضاعفی را نسبت به دیگر فیلم سازان، برای خلق یک اثر می‌طلبد.
پی نوشت:
(1): قضاوتها و نتیجه گیری های این مطلب صرفا آراء، نظرات و جمع بندی های شخصی نگارنده بوده و احتمال خطا و اشتباه در آنها امکان موجودیت داردو این به این دلیل است که متاسفانه بنده علم غیب ندارم!
(2): دو نمونه تقریبا کلی:
الف-فیلم رسوایی: ده نمکی برای معرفی شخصیت ولنگار و خیابانی مسلک! خانم الناز شاکردوست، دست به شناساندن ایشان به مخاطب با نشان دادن مستقیم مثلا نوع پوشش و نوع گام برداشتن نامطلوب و یا نوع برقراری ارتباط با دیگران و حرف زدن های با ناز و عشوه وی زده است.
ب- شمقدری در صحنه های گفتگو با دانشجویان خانم ایرانی محصل در خارج کشور کمتر محدودیتی برای نشان دادن پوشش ناپسند ایشان در جلوی دوربین قائل شده است. در حالیکه به راحتی قادر بود با زوایا و یا نماهای خاص دوربین این مشکل را مرتفع نماید، یا حداکثر در نهایت استیصال، تصویر آنان را تار نماید.
من نمی دانم چه سرافکندگی و یا اشکالی دارد اگر کارگردان نهایتا تصاویر ناپسند را تار نماید؛ در استفتائات چند تن از مراجع بزرگوار در این رابطه خواندم که اگر تصویر خانم نامحرمی در فیلمی غیر زنده باعث تحریک شهوت فرد شود دیدن آن حرام است؛ حال آقای شمقدری چه تضمینی برای به حرام نیفتادن مخاطبان خود دارند در حالیکه هیچ پروایی در نمایش تصاویر تحریک کننده نداشته اند و صرفا چون این فیلم را برای قشر دانشجو ساخته اند عمل قبیح خود را توجیه می کنند.
(3): نشان دادن دختری بدکاره در قاب سینما با توجه به زیر پا نگذاشتن دستورات اسلام حقیقتا عملی دشوار خواهد بود و همتی عالی را می طلبد که متاسفانه آقای ده نمکی یکی از ساده ترین راه ها را برای این بیان انتخاب نموده و به طور صریح و مستقیما این شخصیت را به مخاطب معرفی نموده است.
انتهای پیام/
«میراث آلبرتا 1» را که دیدم سؤالی نه چندان کم اهمیت همراه با یک علامت تعجب بزرگ ذهن مرا به خود مشغول کرد، این سؤال چند ماه بعد با مشاهده تیزر کوتاه «میراث آلبرتا 2»ذهنم را بیش از پیش درگیر خود کرد. در جلسه پرسش و پاسخ با کارگردان مستند، پس از مراسم اکران دانشجویی «میراث آلبرتا 2» در دانشگاه ما! اتفاقا در اثر خوش اقبالی یا بداقبالی بنده یکی از حاضرین تقریبا و تلویحا سؤال مرا به گونه ای دیگر در محضر جناب کارگردان مطرح نمود که جدا از واکنشهای بعضا عجیب و غریب و مسخره گونه برخی از دانشجویان، پاسخ غیرمنطقی (و شاید به زعم ایشان منطقی) و جالبی از آقای شمقدری دریافت کرد. ایشان (کارگردان) در پاسخ به نکاتی که شخص پرسش کننده در مورد وضعیت بد و زننده پوشش جمعیت نسوان! نمایش داده شده در مستند مطرح کرد تنها به جمله: «این فیلم را برای جامعه دانشجویی ساخته ام» (با چند جمله پس و پیش! که البته مرتبط با همین مضمون بود.) اکتفا نمودند.
این پاسخ نه تنها بنده (و قطعا شخص پرسش کننده) را قانع نکرد بلکه سؤال هایی دیگر همراه با علامت تعجب های بزرگتر را در ذهن بنده شکل داد که متاسفانه یا خوشبختانه بر اثر ضیغ وقت موفق به طرح سؤال در حضور کارگردان نشدم و همین دلیل مرا مجاب نمود تا پس از چند هفته در وبلاگ خویش به آن بپردازم.
چرا آقای کارگردان هیچ پروایی از به تصویر کشیدن پوشش پست و زننده برخی از دختران نمایانده شده در مستند نداشته اند، در حالی که سکانس به سکانس و پلان به پلان آن را می شد به گونه‌ای در قاب تصویر گنجاند که هم مورد پذیرش اسلام باشد و هم خدشه‌ای به هدف نهایی تیم مستندساز وارد نکند. کلام بنده این نیست که بر سر این قشر حجاب ستیز! صرفا برای خوشایند اسلام چادر بکشید بلکه معتقدم به سادگی قادر بودید با ترفند‌های مختلف هم نظر دین را جلب نمایید و هم طریق خود را در جهت انتقال پیام به مخاطب و رسیدن به هدف مورد نظر خویش بپیمایید.
بنده گمان می‌کنم بر این قلیل عرایض و وجوب رعایت آن در اثر، خود و تیم سازنده‌تان نیز اشراف داشته‌اید اما .... امان از مخاطب و حرص بر دیده شدن ولو با جدایی مقطعی دین از فیلم سازی! (1) این البته نظیر همان دامی است که منتقد دو آتشه سالیان پیش -آقای ده نمکی- نیز در فیلم اخیر خود در آن گرفتار آمده اند. ایشان نیز برای به تصویر کشیدن دخترکی بدکاره اندکی دین را در نوع پوشش و برخی ارتباطات و برخوردهای شخصیتهای فیلم بی خیال شده‌اند! آن هم در فیلمی که با طیب خاطر می توان آن را در جرگه فیلم های دینی جای داد. ده نمکی نیز به مانند شمقدری با وجود نیتی خوب برای رسیدن به هدف قابل تحسین خود (آنطور که از شواهد و ظواهر بر‌می‌آید) با بی توجهی سزاوار ملامت، وسیله رسیدن به هدف را توجیه نموده اند و گاه دین را برای نیل به مقصود خود زیر پا گزارده اند.(2)
اما انصافا باید قبول داشت در عمل، ده نمکی دشواری بیشتری نسبت به شمقدری برای اسلامیزه کردن نوع لباس و برخورد و کلام شخصیتهای حاضر در فیلم داشته است (3)؛ لکن به عقیده نگارنده هنر اصلی یک هنرمند انقلابی و مسلمان در واقع همین گذر پیروزمندانه از دشواری های موجود بر سر راه است که طبیعتا تلاش و کوشش مضاعفی را نسبت به دیگر فیلم سازان، برای خلق یک اثر می‌طلبد.
پی نوشت:
(1): قضاوتها و نتیجه گیری های این مطلب صرفا آراء، نظرات و جمع بندی های شخصی نگارنده بوده و احتمال خطا و اشتباه در آنها امکان موجودیت داردو این به این دلیل است که متاسفانه بنده علم غیب ندارم!
(2): دو نمونه تقریبا کلی:
الف-فیلم رسوایی: ده نمکی برای معرفی شخصیت ولنگار و خیابانی مسلک! خانم الناز شاکردوست، دست به شناساندن ایشان به مخاطب با نشان دادن مستقیم مثلا نوع پوشش و نوع گام برداشتن نامطلوب و یا نوع برقراری ارتباط با دیگران و حرف زدن های با ناز و عشوه وی زده است.
ب- شمقدری در صحنه های گفتگو با دانشجویان خانم ایرانی محصل در خارج کشور کمتر محدودیتی برای نشان دادن پوشش ناپسند ایشان در جلوی دوربین قائل شده است. در حالیکه به راحتی قادر بود با زوایا و یا نماهای خاص دوربین این مشکل را مرتفع نماید، یا حداکثر در نهایت استیصال، تصویر آنان را تار نماید.
من نمی دانم چه سرافکندگی و یا اشکالی دارد اگر کارگردان نهایتا تصاویر ناپسند را تار نماید؛ در استفتائات چند تن از مراجع بزرگوار در این رابطه خواندم که اگر تصویر خانم نامحرمی در فیلمی غیر زنده باعث تحریک شهوت فرد شود دیدن آن حرام است؛ حال آقای شمقدری چه تضمینی برای به حرام نیفتادن مخاطبان خود دارند در حالیکه هیچ پروایی در نمایش تصاویر تحریک کننده نداشته اند و صرفا چون این فیلم را برای قشر دانشجو ساخته اند عمل قبیح خود را توجیه می کنند.
(3): نشان دادن دختری بدکاره در قاب سینما با توجه به زیر پا نگذاشتن دستورات اسلام حقیقتا عملی دشوار خواهد بود و همتی عالی را می طلبد که متاسفانه آقای ده نمکی یکی از ساده ترین راه ها را برای این بیان انتخاب نموده و به طور صریح و مستقیما این شخصیت را به مخاطب معرفی نموده است.
انتهای پیام/
