خواستگاه اصلی آسیاب های بادی درجهان
اجتماع نوشت
تاریخ انتشار : سه شنبه ۱۷ تير ۱۳۹۳ ساعت ۱۲:۰۲
در برنامه ای كه در یكی از شبكه های ماهواره ای 13/4/1393پخش شد . از آسیاب بادی بعنوان چهلمین عامل تاثیر گذار نامبرده شد. كه متاسفانه مخترع آن را هلندیها در قرن 12 اعلام نمود .فكر میكنم اگر از طریق سایت یا هر راهی كه صلاح باشد این موضوع با اعتراض به تحریف تاریخ به شبكه من وتو 1 كه این برنامه در آن پخش گردید منعكس گردد تاثیر خواهد داشت چون همانطور كه قبلا هم اشاره شده مابیش از 1300سال سابقه رسمی داریم كه طرح اسیاب بادی ابتدا توسط اسپانیایی های و سپس توسط هلندی بازنگری و ساخته شد . من حتما نامه هایی به استاندارمحترم و در روزنامه های محلی خواهم نوشت.
به گواهی بسیاری از محققان داخلی و خارجی، ایرانیان (سیستانیان) اولین ملتی بودند كه باد را مهار كردند و از آن به عنوان محركه آسیاب و چرخ چاه بهره گرفتند ،كه همزمان با موفقیت بزرگ انسان در زمینه فناوری تبدیل حركت یك سویه آب به حركت چرخشی سنگ آسیاب، ایرانیان توانستند از نیروی باد برای به حركت درآوردن سنگ آسیاب بهره بجویند. بیگمان، اولین آسیابهای بادی در منطقه ای سیستان (سكستان) و در چند هزار سال پیش ساخته شده است .
در بررسیهای تاریخ، درباره بهره گیری از نیروی باد در كتابهای مربوط به انرژی باد، باصراحت به این نكته اشاره شده است كه اولین آسیابهای بادی را ایرانیان در سیستان ساختند. سرزمین سیستان و دشت خواف باد معروف 120 روزه ای دارد كه به طور قطع همین امر مردم منطقه را به فكر بهره گیری از این نیرو انداخته و موجب اختراع آسیای بادی در دوردست تاریخ در این بخش از سرزمین ایران شده است. بادهای هرات از اردیبهشت ماه تا امردادماه جریان دارد.
میتوان فرض كرد كه مبدأ وزش این باد از «پامیر» است كه نخست در سرحد ایران و افغانستان ظاهر میشود و سریعترین جریان آن در سیستان است.
به روایت مورخین و جغرافی نویسان آن روزگار آسیاب بادی از ایران و از راه افغانستان . هند . چین به اسپانیا و فرانسه و پرتغال رفت و تنها در ساخت آن تغییراتی حاصل شد . با این ابتكار سیستان كه از آن به عنوان انبار غله كشور یاد می شد (به سرزمین آسیابهای بادی ) مشهور گشت .
مسعودی درباره سرزمین آسیابهای بادی بیشتر سخن می گوید:
سگستان . سیستان سرزمین شن و باد است . در آنجا باد آسیابها را به گردش در می آورد و آب را از رودخانه بالا می كشد و زمین ها با این آب آبیاری می شود .
در هیچ نقطه جهان بیشتر از سیستان از باد استفاده نمی كنند . استخری می نویسد در آنجا بادهای شدیدی می وزد به طوری كه به واسطه این بادها آسیاب های ساخته شده با باد می گردند . از جمله نقاطی كه تاكنون بقایای آسیاب بادی در آن پابرجا است 800 متری قلعه مچی در ناحیه حوضدار جنوب غربی زابل كه آثار تزیینات خشتی . جدار و نمای خارجی آن گویای هویت تاریخی آن است.
"نوته بار"، پژوهشگر نامدار هلندی، كه تحقیقات ژرفی درباره آسیابهای بادی انجام داده است، مینویسد: ... طرز ساخت آسیابهای بادی سیستان بدین گونه است. در آغاز، برج بلندی مانند مناره میسازند. ساختمان آسیاب دارای دو بخش است: در بخش پایین، سنگهای آسیا قرار دارد كه - بر اثر چرخش سنگ زیرین - غلات را آرد میكند. در بخش بالا، چرخی قرار دارد كه با نیروی باد به حركت در میآید. بر اثر حركت چرخ و محور آن، سنگ زیرین آسیاب به چرخش در میآید. پس از پایان این بنای دو اشكوبه، سیستانیها چهار شكاف در دیوار ایجاد میكنند. این شكافها به سان شكافهای تیراندازی در برجها و باروهاست. شكافها از درون تنگتر میشوند. باد از میان این شكافها با نیروی بسیار به درون میوزد، به سان بادی كه از دم آهنگری خارج میشود.
هلندی ها این فناوری سنتی را طی جنگهای صلیبی از سیستان ایران گرفته است. سیستان نخستین خاستگاه آسیابهای بادی در ایران است. ایران با داشتن 2000 آسباد و آسیاب اولین كشور دارنده آسیابهای بادی هم هست.
از نظر تكنیكی هم آسبادها به جهت اینكه محور عمودی دارند و باد را عمودی به سنگ آسیاب منتقل میكنند مورد توجه هستند. آسبادهای هلند محور افقی دارند و بعد از دریافت باد، باید آن را بار دیگر به محور عمودی تبدیل كنند.
قدمت آسبادهای ایران به 2800 سال پیش میرسد در حالی كه آسبادهای بادی هلند تنها 350 سال قدمت دارند.
باید دانست كه در كاوشهای باستانشناسی در شهر سوخته، محوطه های زاهدان كهنه، تپه دهانه غلامان، شهر زرنج و آتشكده كركوی، سنگهای آسیاب دستی زیادی به دست آمده است.
آسیاهای بادی ایرانی به قاره اروپا برده شد. گرچه پس از ساخت آسیاهای بادی با محور افقی (یا آسیاهای معروف به هلندی) كه دارای بازده بهتری بود این گونه آسیاهای ایرانی از صحنه بیرون رانده شد، در عمل و تا قرن دوازدهم، هنوز در كشور لهستان وجود داشت.
مصطفی صالحی زاده
شهریار:آسیابِ بادی یا آسیایِ بادی گونه‌ای آسیاب است که نیروی جنبشی آن از راه باد فراهم می‌گردد. پیشینه آسیابهای بادی را به ۱۳۰۰ سال پیش گمانه می‌زنند. نخستین آسیابهای بادی دارای پره‌های عمودی بودند و برپایه گزارشها نزدیک به سده هفتم میلادی درسیستان ایران و همچنین در دهستان باستانی نشتیفان خواف ساخته شده بودند. کاربرد آنها آسیاب کردن دانه‌های خوراکی و یا آبکشی بوده‌است.
اهمیت انرژی های نو و استفاده از نیروگاههای بادی در شرایطی که سوخت های فسیلی گران، آلوده کننده و روبه پایان نهاده دوچندان شده است. هرچند برخی از کشورهای جهان با آرزوی برخورداری از منابع فسیلی و نفت ایران، مشغول چرخاندن چرخهای صنایع خود در دوران نفت بیش از 100 دلاری هستند، بدون شک بسیاری دیگر از کشورها نیز آرزومند داشتن توانمندیهای این کشور چهار فصل از نظر منابع طبیعی و البته مزارع بادی هستند که براساس آخرین اعلام انجمن جهانی انرژی باد، پتانسیل آن بالغ بر 30 هزار مگاوات تخمین زده شده است.
عرصه ی 7هزاركیلومتری آماده ی جنوب وغرب سیستان برای مزارع تولید انرژی خورشیدی و باد وظیفه مسئولین استان رامضاعف می نماید تا ازطریق سازمان سانا جهت سرمایه گذاری برای تولید انرژی پاك برنامه ریزی لازم مبذول نمایند.
سانا، سازمانی وابسته به وزارت نیرو و وظیفه‌ی آن مدیریت بر منابع تجدید پذیر کشور است که با شناخت منابع مذکور و اجرای پروژه های نمونه در مسیر نه فقط تولید بلکه فرهنگ سازی و رویکرد به این منابع حرکت می کند.
